bequaemst te zyn, zeggende nochtans datze geern hadden, datmen op sondach
s morgens ten negen uyren haer mochte de predicatie gestaden. Op deze zaecke
dan gelettet zynde is besloten datmen haer ten antwoorde zeggen zoude, dat-
men geern hoorde dat de Francsoysen yverden om Godes woort, maer dat ze
doch sorge wilden dragen datze in desen yver voortgingen sonder het aengevan-
gene werck wederom achterwege te laten, gelyc zy nu by de twee jaeren hadden
gedaen tot ergernis van velen. Ons aengaende, wy en hadden geen redenen om
haer in haer voornemen te beletten, maer wilden het geern helpen bevoorderen
midts dat altyts op de goede ordre ende stichtinge der kercken wat nauwer wer-
de gelettet als zy nu ende ooc voor twee iaeren gelettet hadden. Doen zy sonder
iemants die daeraen gelegen was behoorlijcke kennisse de predicatie evenwel
hier aenvangen. Sy mochten dan voortaen wel prediken maer niet op den son
dach off immers niet op die uyre als wy predicten, niet ooc in de weke op eeni-
gen dach ende uyre als wy hier gewoon waeren te predicken, doch des donder-
dachs s morgens mochten zy haere byeencomste hebben ordinaris. Ende soo
mr. Nerée over quam om te predicken (gelijck hy ernstelyc belooft heeft te sul
len alle viertien dagen overcomen) mocht hy extraordinaris prediken daechs na
dat hy comen was, wat dach het dan ooc waer behalven soo het sondach ware,
want dan soude hy wachten tot maendach. Ende zoo hy in eenige der anderen
dagen quam te predicken zal hy altyts letten dat op die uyre in onse kercke niet
en werde geprediket. Sy sullen in haer vergaderinge ooc de aelmoessen laten
vergaderen ende stellen die onsen diaconen in handen. Voorts soo zal mr. Ne
rée eer hy hier wederom zal mogen predicken gehouden zyn te verthoonen wet-
telijcke attestatie zyns examinis ende beroepinge tot den kerckedienst, gelyc
ooc N. Agache metten aldereersten zoodanige attestatie uytbrengen zal, t'welc
zy beyde aengenomen ende belovet hebben. De plaetse belangende daer zy pre
dicken souden dunct ons wel de bequamste te zyn de Bruerenkerck, mar zy
moesten de E.E. heeren des magistraets daerover aenspreken ende versoecken
haer E.E. consent, t'welc zy ooc hebben aengenomen.
In de Noordelijke Nederlanden werden ook godsdienstoefeningen in de Franse
taal gehouden door Nederlandse predikanten in steden waar Franse garnizoe
nen gelegerd waren, zoals te Deventer, Aardenburg, Grave, Sluis en Bergen op
Zoom.
Ook in Zutphen is dit het geval geweest. Zo is bekend dat de uit Deinse (Oost-
Vlaanderen) stammende calvinistische predikant Wilhelmus Baudartius telken
male in het Frans heeft gepreekt voor Franse militairen (en hij deinsde evenmin
terug voor predikaties in het Engels ten behoeve van passerende Engelse troe
pen).
63
