publiceerde kaarten zijn in onze tijd algemeen bekend21, maar toen waren zij
staatsgeheim, en voor de koninklijke overheid en haar militaire staf van on
schatbare betekenis. Vreemd eigenlijk, dat men tot nu toe naar het schijnt bij
de studie van Zutphens rampspoed in 1572 de strategische betekenis van de
kaart van Van Deventer zo weinig in het onderzoek heeft betrokken.
De Nieuwstadspoort met het rondeel en het gebouwtje met watermolen en inundatiestuw
daarvóór. Fragment uit het 'carton' bij de plattegrond door Jacob van Deventer (ca. 1565)
Wie dat wel doet, komt al gauw tot dezelfde gevolgtrekkingen als die welke
de Spaanse legerleiding in het veld voor Zutphen omstreeks 10 november 1572
moet hebben gemaakt. Men was de stad genaderd vanaf de Doesburgse kant,
maar het terrein vóór de zuidelijke en oostelijke wallen was toen, in het najaar,
erg drassig. In zijn brief van 19 november aan de koning benadrukte Alva dit
- het was op de Van Deventerkaart ook al wel 'voorspeld'. Daarom trok Don
Fadrique om de stad heen naar de altijd droge strook juist buiten de
Nieuwstadspoort, waarover de weg naar Deventer liep (zie afb. in het vorige
nummer van Oud-Zutphen, 7: de lichte strook vanaf de bovenrand). De zware
Spaanse kanonnen konden daar dicht vóór de stadswal worden opgesteld zon-
34
