Middeleeuws schoeisel wordt in typen ingedeeld op grond van de sluiting van
de schoen en de hoogte van de schacht. Hier zal ik uitgaan van de gedetailleerde
typologie van middeleeuws schoeisel, die is opgesteld door O. Goubitz voor
vondsten uit Den Bosch (Goubitz 1983). Van de 15 hoofdtypen die hij onder
scheidt zijn er 4 bij onze vondsten vertegenwoordigd hieraan heb ik nog een
model toegevoegd (type 166):
type 1 - hoge schoen, gesloten met veters die geheel rond de schacht zijn ge
leid door lussen. Deze lussen zijn gemaakt van verticaal ingeregen
riempjes. Datering 13de en 14de eeuw.7
type 2 - lage schoen met op de wreef een riem, dichtgemaakt met veters (2a)
of met een gesp (2b). Datering 2a eind 13de en 14de eeuw, 2b 14de
tot begin 16de eeuw.
type 6 - halfhoge tot hoge schoen met leren rolknopen op de wreef. De
schacht loopt aan de voorzijde uit in losse flappen, die een hoge
tong omvatten. De flap met vetergaten wordt extra vastgezet met
een rolknoop bovenop het voorblad van de schoen. Datering eind
13de tot 15de eeuw.8
type 8 - halfhoge tot hoge schoen met rijgvetersluiting op de wreef. Date
ring 2de helft 14de tot 1ste helft 16de eeuw.
type 16 - halfhoge schoen met (meestal twee of drie) gespriempjes op de
wreef. Datering 2de helft 14de en 15de eeuw.
Een ongebruikelijk model had bovenleerfragment BA-10 ('type X'), vermoede
lijk een lage schoen met een veter rondom langs de boord. Er is mij geen verge
lijkbare andere schoenvondst bekend.
Een bijzonderheid zijn twee stukjes bewerkt geiteleer, door veel regelmatige
naaigaatjes geperforeerd: Lhs-5 en -6. Ze behoorden vermoedelijk bij een paar
babyschoentjes. Waarschijnlijk was het de bekleding van het voorgedeelte van
de schoentjes, voorzien van sierstiksel.
De meeste schoenen waren gemaakt van kalfs- of rundleer, voor zover het
leer nog determineerbaar was.9 Slechts enkele waren van geiteleer (Ba-2, in Ba
rest een tweetal bovenleerfragmenten en een hielversterking, Lhs-5 en -6).
Opvallend is het ontbreken van een typische kinderschoen, namelijk Gou
bitz' type 4. De verklaring zou een verschil in rijkdom van de dragers kunnen
zijn (mogelijk is type 6 een meer luxueus model), maar het kan (gezien het be
perkte aantal hier beschreven schoenen) ook toeval zijn.
Tot slot nog iets over de schoenmaten. Er wordt voor de middeleeuwers vaak
een kleine lichaamslengte verondersteld. Archeologisch onderzoek van middel
eeuwse begraafplaatsen logenstraft echter deze bewering: de gemiddelde lengte
van volwassenen lag rond de 1.65 tot 1.70 meter. Ook de graven in de kapel
van het Agnietenhof, door de archeologische werkgroep in 1983 onderzocht,
leverden dit beeld op.10 Bij de hierboven beschreven schoenen merken we dit
47
