Bij de aanleg is men erg praktisch te werk gegaan: meteen al krijgen alle aan
geslotenen een dubbele draad. Wanneer Zutphen toe is aan intercommunaal
verkeer, is het geen enkel probleem deze fel begeerde 'gemeenschap' tot stand
te brengen. Zutphen wordt ondermeer vanwege deze dubbele geleidingsdraden
hooggeprezen door Collette! Kostenbesparend in de toekomst. Maar, dat was
voor de concessionarissen wel duidelijk, ook duurder in aanleg. Het heeft meer
dan ƒ6.000,00 extra gekost. Geld dat er pas op termijn uit zou komen.
Er is bij de aanleg van het telefoonnet hoogwaardig materiaal gebruikt:
bronsdraad in plaats van staaldraad. Bronsdraad is veel beter bestand tegen in
vloeden van buitenaf (weer en milieu) en levert bij vervanging nog een aardige
restwaarde op. Staaldraad verroest mettertijd en heeft dan vrijwel geen waarde
meer.
De telefoondraden zijn anderhalve milimeter dik en hebben een draagvermo
gen van 120 kg. De stellages die op de daken gebouwd worden, zien er soms
vervaarlijk uit. Maar aan alles is gedacht: veiligheid, betrouwbaarheid en dege
lijkheid. Dat zijn de sleutelwoorden voor de Z.T.M. In heel de stad komen
slechts 14 telefoonpalen. Voor sommige ingezetenen was dat trouwens net één
paal te veel, omdat die voor hun huis geplaatst werd
Bij de aangeslotenen is thuis geplaatst een microfoon (systeem Ericsson), een
telefoon Bell en een gewone magneto-inductor, compleet met bliksemaflei-
der(!), en een kastje met batterijen, op een plank gemonteerd en aan de muur
bevestigd. De centrale (om dat wijdse woord toch maar te gebruiken) heeft een
capaciteit van 160 aansluitingen. Deze bestaat uit twee geheel op zichzelf staan
de gedeelten, elk bestemd voor 80 aansluitingen. Bij druk telefoonverkeer kun
nen twee telefonistes tegelijk werken, ieder aan een eigen 'unit'Via een simpele
verandering in de installatie zijn de twee gedeelten tot één samengevoegd, zodat
één telefoniste de hele centrale kan bedienen.
Over de technische details wil ik in dit artikel niet te veel zeggen. Wie daarin
geïnteresseerd is, doet er goed aan het artikel van Collette te lezen en de pagi
na's die het jubileumboek van de PTT aan Zutphen besteed heeft. Dan wordt
ook duidelijk waarom Zutphen zo hooggeprezen mag worden: het nieuwste
van het nieuwste, en het beste van het beste is verwerkt in dit telefoonnet. Zut
phen heeft meteen een voorsprong op alle bestaande netten in Nederland en ge
niet zelfs internationale belangstelling! In het boek 'The telephone systems of
the continent of Europe' van A. R. Bennet staat een opsomming van alle in Ne
derland voorkomende lokale telefoonnetten eind 1894. Bell heeft in 16 plaatsen
netten aangelegd met in totaal 4.373 aansluitingen. Van Bork Co in 10 plaat
sen, goed voor 1.983 aansluitingen. Daarnaast zijn er dan in vijf steden particu
liere maatschappijen die samen 952 aansluitingen verzorgen. Hieronder wordt
ook gerekend de Z.T.M. die op een bevolking van 17.004 inwoners 141 tele
foonaansluitingen heeft.
10
