te verhinderen, hetgeen in beide laatstgenoemde steden uitliep op plundering
van de schepen.10
Boer Brokken werd in Zutphen door een opgewonden menigte gezien als één
van de veroorzakers van het feit dat de aardappels nog niet in ruime mate en
voor lage prijzen voor iedereen verkrijgbaar waren. Daarom werd boer Brok
ken met stenen bekogeld.
Noten
1. Voor een situatietekening, zie: Oud-Zutphen2 (1983) 51.
2. Burgemeester en wethouders van Zutphen spraken over een 'tot eenige duizenden aange
groeide menigte'.
3. Een maat is een inhoudsmaat die overeenkomt met een halve liter.
4. In Zutphen was een garnizoen militairen bestaande uit genie- en cavallerie-eenheden.
5. Om erger te voorkomen werden (bij trommelslag) de volgende noodmaatregelen afgekondigd:
- uitgaansverbod na 22.00 uur;
- samenscholingen van meer dan drie personen werden verboden.
Verder werd 's avonds en 's nachts door militairen gepatrouilleerd.
6. Notulen van de Arrodissementsrechtbank te Zutphen no. 115 - 1847.
7. G. H. Ligterink, De Landverhuizers, Doetinchem, Zutphen, 1981; P. R. D. Stokvis, De Neder
landse Trek naar Amerika, Leiden, 1977.
8. Lezing van F. van Holthoon voor de Vereniging voor Sociale Geschiedenis, najaar 1975. De
in tabel XIX in de bijlagen bij deze lezing behorende berekeningen werden uitgevoerd door
H.A.W.van Vianen van het Sociologisch Instituut der Rijksuniversiteit van Groningen.
P.J.Bouman, 'Maatschappelijke toestanden op het Nederlandse platteland 1795-1840', in:
Wetenschap en Werkelijkheid (27 - 51).
9. Geheime correspondentie tussen de goeverneur en de raad van Groningen met betrekking tot
voorzorgen wegens de revolutie in Frankrijk, februari 1848.
10. Vergelijk de studie van K. Linssen e.a., Hongeroproeren in Nijmegen, Zutphen en Arnhem
1847, Nijmegen, 1984.
106
