mers: tot nog toe gingen de historici ervan uit dat het oudste deel van Zutphen
een kleine kern rond 's Gravenhof was, namelijk de grafelijke palts en St. Wal-
burgskerk, met een versterking ter hoogte van de Kuiperstraat.4 De karolingi
sche vondsten buiten deze veronderstelde kern wekken twijfel aan deze hypo
these. Er was dus alle aanleiding voor archeologisch onderzoek van dit waarde
volle terrein.
De archeologische werkgroep, opgericht maart 1982, kon slechts in beperkte
mate een en ander onderzoeken. Er konden enkele 'profielen' verticale
doorsneden) worden geregistreerd (Ba I, II en III) en er vond een kleine opgra
ving plaats (Ba IV). De profielen tonen alle een eerste akkerlaag uit de
10de/12de eeuw. In de opgraving bleek de akker geploegd te zijn: er tekenden
zich duidelijke ploegvoren af in het onderste vlak (afb. 4:1), niet een noord-zuid
oriëntatie. Ook werd een sterke concentratie van paalkuilen opgemerkt. In de
opgraving bleek de akker vreemd genoeg eenmaal met zand te zijn overstoven
en vervolgens opnieuw aangelegd.
Opvallend is de grote diepte van de natuurlijke ondergrond aan de westzijde
van de Bakkerstraat (ca. 6.00 m NAP) ten opzichte van de oosthelft van de
straat (ca. 7.50 - 8.00 m NAP) en ten opzichte van's Gravenhof (ca. 8.00 m
NAP). Er was hier oorspronkelijk een grote depressie in het terrein.
Uit de profielen blijkt, dat er in de tweede helft van de 13de eeuw veel is opge
hoogd, vooral in dit laagliggende gedeelte (zie afb. 7) - plaatselijk wel tot 1 Zi
meter dik!
Voorjaar 1982 werd een apart kantoorgebouw van de fa. Wöhrmann
gesloopt, dat aan de Waterstraat tussen Bakkerstraat en Kolenstraat stond (des
tijds no. 26). Hier vond zomer 1982 een opgraving door de archeologische
werkgroep plaats. Behalve sporen van vroeg-middeleeuwse akkers en paalspo-
ren en 13de-eeuwse ophogingen vonden we ook nog resten van een bakstenen
huis uit de tweede helft van de 13de eeuw: een stuk fundering (een poer), het
puinspoor van een weggebroken fundering (afb. 5:16) en een dik pakket van tel
kens opeenvolgende leemvloeren (afb. 5:12-15).5
Op een groot terrein aan de westkant van de Waterstraat werd in 1981 een
groot gebouwencomplex gesloopt: de voormalige H.B.S. en gebouwen van
fa. Spruit. Bij het afbreken van de kelders bleek in een keldermuur nog een stuk
van de middeleeuwse stadsmuur te zijn opgenomen. Deze fundering werd door
de sloper gespaard en in november 1981 deed de A.W.N.-groep uit Deventer
hier een onderzoek. De muur bleek reeds op klei te zijn gefundeerd - met an
dere woorden: hij stond bij de oorspronkelijke rivieroever. Rivierafzettingen
aan de buitenzijde toonden aan, dat de rivier er destijds kort langs moet hebben
gestroomd.6
42
