OUD-ZUTPHEN, TIJDSCHRIFT VAN DE HISTORISCHE VERENIGING ZUTPHEN
Inhoud: H. B. Demoed: Marken rond Zutphen Wetenswaardigheden (10) J. Kreyenbroek: De
Zutphense veemarkt. 1De periode tot 1884 Publicaties en onderzoeksresultaten Wetenswaar
digheden (11) W. Albers: De Zutphense ingenieur Abraham Bernardus Albers en Ferdinand de
Lesseps.
H. B. DEMOED
Wanneer wij vanuit Oud-Zutphen de blik richten op een wat wijdere omge
ving, stuiten we op de marken, de eeuwenoude organisatievorm van de boe
rengemeenschappen. De marken werden in de 13de eeuw opgericht met als
eerste taak bescherming en beheer van de woeste gronden van het dorpsge-
bied, later ook de behartiging van andere dorpsbelangen. Rond Zutphen heb
ben de markegenootschappen bestaan tot aan het begin van de 19de eeuw, el
ders op de oostelijke zandgronden bestonden zij wel tot in het midden van de
19de eeuw.
Het woord marke wordt in twee betekenissen gebruikt. Ten eerste is de mar-
ke het gebied waar een aantal geërfden wonen; aan hun erven zijn aandelen
verbonden aan de ook binnen dat gebied gelegen gemeenschappelijke gron
den. Ten tweede wordt onder marke verstaan de vereniging van die geërfden
die zich als voornaamste doel stelt het beheer van die gemene gronden, naast
de behartiging van verschillende andere plaatselijke belangen.
In beide betekenissen komen gemeenschappelijke gronden naar voren: er
ven hebben aandelen op die gronden, gezamenlijk oefenen de geërfden het be
heer over die gronden uit. Die gemeenschappelijke gronden waren erg belang
rijk in de vroegere landbouw, ze waren de reden van ontstaan van de markege
nootschappen, ze waren ook de reden van hun lange voortbestaan. De ge
meenschappelijke gronden waren de ongecultiveerde gronden: de heide, bos
sen, venen en broeklanden. Ze waren daarom zo belangrijk omdat ze aanvul-
57
o>.
a
MARKEN ROND ZUTPHEN
