boeken beschikken, lijkt een grondige expertise van het gerecycleerde schrift
materiaal van groot belang. Ofschoon de tentoonstelling Middeleeuwse boeken
uit Zutphen ruim aandacht heeft besteed aan handschriftfragmenten1 berus
ten er in het Zutphense gemeentearchief en in de Librije nog vele niet ontsloten
brokstukken van middeleeuwse boeken.
De bestudering van de Zutphense boeken uit de middeleeuwen door studen
ten en medewerkers van de Nijmeegse universiteit heeft in de archiefwereld de
nodige aandacht getrokken. De belangstelling heeft geresulteerd in een plan om
in de komende jaren manuscripten en membra disiecta te inventariseren welke in
Gelderse archieven berusten11Deze activiteit zal grotendeels plaatsvinden
binnen het kader van een door de Stichting voor Zuiver Wetenschappelijk
Onderzoek ondersteund project ter ontsluiting van handschriften in Nijmegen
en omgeving met behulp van de computer1 2
Middeleeuwse codices wekken niet alleen interesse op vanwege hun inhoud,
maar ook vanwege hun materiële aspecten. Hoevelen vergapen zich niet aan mi
niaturen en fraai gecalligrafeerd schrift? En wat te denken van de belangstelling
voor facsimilé-uitgaven van rijk geïllumineerde handschriften? Onderzoekers van
manuscripten dienen echter ook oog te hebben voor de minder spectaculaire
aspecten van een oud boek, omdat ook die aanwijzigingen kunnen geven ter
betere identificatie van een handschrift.
Met de belangstelling voor de materiële kant van oude boeken hangt nauw
samen de conservering van deze culturele erfgoederen. Het is van groot belang
dat daar de nodige aandacht aan wordt besteed. Een goede regeling van tempera
tuur en vochtigheidsgraad in de bewaarplaats is een eerste vereiste voor een
verantwoorde conservering. Daarnaast vragen oude boeken die nu in slechte staat
verkeren een goede restauratie. Het is van groot belang dat een dergelijke restau -
ratie gedocumenteerd wordt middels foto's en een rapport. Zowel de onderzoe
ker, als de beheerder en de restaurator zijn daarmee gebaat: zo'n documentatie
levert niet alleen allerlei gegevens op over de materiële aspecten van het boek,
maar ook over de hedendaagse restauratietechniek, waarvan het belangrijk is een
en ander vast te leggen in verband met een eventueel toekomstig herstel.
Het is zeer te prijzen dat thans een begin is gemaakt met een verantwoorde
conservering van de oude codices der Zutphense Librije. Voor de gerepareerde
handschriften en oude drukken is uiteraard een blijvend goed beheer noodzake
lijk. Er zal voorkomen moeten worden dat ten gevolge van stof, vocht en tempe
ratuurswisselingen de boeken opnieuw worden aangetast. Specialistisch advies is
geboden als men de codices opnieuw in historische ruimten gaat plaatsen. Mid
deleeuwse boeken hebben reeds vele eeuwen getrotseerd en verdienen alleen al
daarom gekoesterd te worden.
Door middel van een goede ontsluiting en een goed beheer van zijn culturele
erfgoed zal Zutphen ook in de komende decennia zijn reputatie als stad van oude
boeken kunnen blijven waarmaken.
81
