dig verleende gunst, te vervangen door een pachtovereenkomst met de stedelijke
magistratuur, een tweezijdige overeenkomst.
In de 19de eeuw zakte het peil der niet-stedelijke Banken van Lening steeds
lager, kwam terecht in de sfeer van criminaliteit (heling) en prostitutie. Hoewel
hierop herhaaldelijk werd gewezen, kwam pas in 1910 bij de Pandhuiswet een
wettelijke regeling tot stand. Het standpunt van de wet is dat de Banken van Le
ning slechts door de overheid kunnen worden geëxploiteerd; particuliere banken
worden nog getolereerd, doch moeten door burgemeester en wethouders van de
betrokken gemeenten worden toegelaten. Gedurende de Duitse bezetting moes
ten bij besluit van 1942 alle particuliere banken met onmiddellijke ingang slui
ten. Bedoeld besluit werd in 1946 door een wet vervangen.
Particuliere Banken van Lening bestaan dus niet meer; slechts resteren de ge
meentelijke instellingen, wier werkwijze verandering onderging: kleding wordt
niet meer als 'pand aangenomen. Ook de naam is veelal veranderd in 'Gemeente
lijke Crediet- en Voorschotbank'.
Literatuur:
LD. Veegens, De Banken van Leening in Noord Nederland, diss. Leiden 1869,
Rotterdam 1869.
Annie Versprille, Sion Luz, in Leids Jaarboekje 1957, pp. 106 vlgd.
L. Jansen, Geschiedenis van de Stads Bank van Lening te Amsterdam, 1614
1964, Amsterdam 1964.
J. Melles, Het Huys van Leeninge, 1325-1950, Rotterdam, 's-Gravenhage
1950.
H.M. Mensonides, A.J.M. de Haan en J. Roos, Drie eeuwen Gemeentelijke Kre
dietbank in s-Gravenhage's-Gravenhage 1973.
L.J. Rietema, Kriex, een familie van tafelhouders, in Jaarboek Centraal Bureau
voor Genealogie, 1977p. 67 vlgd.
L.J. Rietema, Taeffels van Leeninge in Overijssel, 1550-1800, in Verslagen en
Mededelingen Vereeniging tot Beoefening van Overijsselsch Regt
en Geschiedenis, 1978, p. 59 vlgd.
Munten.
1 Pond Vlaams 20 schellingen 240 grooten (deniers).
1 Pond Vlaams 6 caroliguldens (cgls.).
1 stuiver 2 grooten VI.). 8 duiten =16 penningen.
1 oort 1/4 stuiver 4 penningen.
1 blanck 3/4 stuiver 3 oort 12 penningen.
1 braspenning VA stuiver 5 oort 20 penningen.
1 goudgulden 28 stuivers.
1 zilveren ducaton 3 cgls.
1 daalder 30 stuivers.
48
