De opgraving bij de Broederenkerk.
Het duurde sinds 1946 éênendertig jaar eer er weer een echte opgraving in
Zutphen plaats vond. In 1977 leverde een opgraving door de Rijksdienst voor
het Oudheidkundig Bodemonderzoek onder supervisie van H. Halbertsma naar
kloostergebouwen in de pandhof van het Broederenklooster een zeer teleurstel
lend resultaat op: vergravingen na 1945 hadden haast alle grondsporen vernietigd
Er werd 1.80 meter gevonden van de uitbraaksleuf van een tufstenen muur, ou
der dan het klooster (dus vóór 1293). Halbertsma oppert dat het resten kunnen
zijn van de oude stadsmuur - er is echter veel te weinig van gevonden om een de
finitieve uitspraak te doen. Verder vond men een paar bewoningssporen uit de
12de-13de eeuw (kuilen en stookplaatsen met kogelpot- en "pingsdorf'-scher
ven).
Wat is er dus bekend van middeleeuws Zutphen?
Het zal duidelijk zijn dat er nog maar weinig van Zutphen vóór de 14de eeuw
bekend is. Globaal valt aan te geven hoe de stad in omvang toenam tijdens de
(late) middeleeuwen, maar het aangeven van een oude kem bij 's-Gravenhof is
niet met stelligheid mogelijk. Van de vroege bewoning is verder weinig te zeg
gen, behalve dat de ligging nabij de samenvloeing van de Berkel in de IJssel een
handelsplaats begunstigde en er vermoedelijk al vroeg ambachtsheden en kooplui
woonden; maar - zoals in veel middeleeuwse handelsplaatsen - ook boeren zullen
er gewoond hebben. Het aandeel dat de geestelijken, die de verschillende kerken,
kloosters en tehuizen onderhielden, in het stadsleven hadden is onbekend.
Verder is het ook volkomen onbekend in hoeverre Zutphens positie als hoofd
stad van graafschap Zutphen bepalend was voor de bewoners en hun behuizing;
wat de betekenis was van vroege fortificaties van de stad, zelfs hoe vroeg of die
fortificaties er al waren, etc. De bebouwing van de stad vóór 1300 is volkomen
onbekend: wat voor huizen stonden er, hoe was de haven aangelegd, was er een
uitgebreid grafelijk paltscomplex, etc...?
Opgravingen in de Zutphense binnenstad zullen deze grote lacune in onze
kennis van Zutphens oudste geschiedenis moeten aanvullen. Want het is toch
merkwaardig dat in een stad waar zoveel eeuwenoude gebouwen getuigen van
een rijke historie, er nog zo weinig bekend is van deze historie. Er ligt hier nog
een duidelijke taak voor de archeologie.
(wordt vervolgd)
32
