DOOR ERIK RINIA, GEMEENTE ZUTPHEN
Duurzaamheid en energiebesparing: het zijn zaken waar we niet meer omheen kunnen. Een extra uitdaging voor
iedereen die een monumentaal pand bewoont of bezit. Daarom geven we in elke editie gratis advies. Deze keer:
ventilatie
Het was gebruikelijk dat historische bouwwerken tochtten, zodat het door kieren en onbeschoten kappen kon ademen.
De toevoer van schone lucht en de afvoer van (leef)vocht en vieze luchtjes regelden zichzelf. Als dit niet gebeurt,
zet het vocht zich af op verschillende plekken, waardoor schade kan ontstaan (houtrot, zwamvorming) of een slecht
woonklimaat voor de bewoner. Ventilatie is dus essentieel.
Als we onze monumenten steeds meer gaan isoleren en dichtmaken, hoe zorgen we dan toch voor ventilatie? Vanuit
erfgoed is het credo: elke isolatiemaatregel moet gepaard gaan met een ventilatiemaatregel. Hier zijn veel methoden
denkbaar, maar zoals bij elk monument is dat maatwerk en zal per pand, per ruimte moeten worden bekeken wat de
beste oplossing is. Hieronder een aantal tips.
Als natuurlijke ventilatie niet mogelijk is, moet worden gekeken naar mechanische ventilatie. Kijk vooraf goed wat
dit inhoudt voor het monument en de impact op monumentale waarden.
Ramen die weinig worden gebruikt, worden soms gefixeerd (dicht geschilderd) zodat ze niet meer open kunnen.
Houd er rekening mee dat dit ten koste gaat van de ventilatiemogelijkheden.
Om te voorkomen dat er allemaal toevoegingen in de kap worden gedaan, kan bij mechanische ventilatie soms
gebruik worden gemaakt van oude rookkanalen.
Bij historische interieurs kan een ventilatierooster misstaan. Overweeg zorgvuldig waar dergelijke toevoegingen
worden gedaan.
Soms is er geen andere mogelijkheid dan het realiseren van een ventilatierooster in een buitenmuur. Kies bij
voorkeur plekken die al een keer zijn verstoord of locaties die niet in het zicht zijn. Er zijn fraaie roosters op de
markt die een gat in de gevel minder onaangenaam maken.
Bij schuifvensters is het soms mogelijk om een ventilatierooster te maken ter hoogte van de wisseldorpel.
Soms is het maken van ventilatievoorzieningen vergunningsplichtig. Neem hiervoor contact op met de gemeente.
Overweeg je ook je pand te verduurzamen? Handige tips zijn te vinden op www.toolkitduurzaamerfgoed.nl.
Ook de erfgoedspecialisten van de gemeente Zutphen hebben samen met het Wijnhuisfonds veel ervaring.
Ze adviseren graag. Neem contact op met de gemeente via 14 0575 of erfgoed@zutphen.nl.
72
