INTERVIEW
IN MEMORIAM: 'VEEL LEED HEEFT HIJ VOORKOMEN'
Op 30 juni 1945 werd een overlijdensbericht voor mr.J. Dijckmeester gepubliceerd
namens het gemeentebestuur en op 4 juli volgde een herdenkingsdienst in de
Groote Kerk. Later verschijnt ook het boekje 'In memoriam, Mr J. Dijckmeester'
waarin enkele hooggeplaatste ambtenaren een nagedachtenis schrijven.
Burgemeester Carel de Jonge zegt daarin: 'Hij was niet alleen een figuur, hij wasde
goede beteekenis van het woord: een man. Hij heeft dit getoond in de oorlogsjaren.
Fier, onversaagd, tot de gevangenis hem eischte, ja tot de dood hem aanzag, bleef
hij wie hij wastegenoveralle moeilijkheden - neen: hij groeide, hij werd gestaald,
hij nam de handschoen niet alleen op, hij wierp die de bezetter in het aangezicht.'
Gemeentesecretaris J. de Bruin schreef in deze In memoriam: 'Tallooze maatregelen
zijn of niet, of met veel vertraging en met minimale uitwerking ten uitvoer gelegd. Zeer
veel pogingen zijn gedaan om vrijlating van gearresteerde burgers te bewerkstelligen of om krijgsgevangenschap of uitzetting
naar Duitschland voor den arbeidsinzet te voorkomen. Onderduikers zijn geholpen. Vorderingen zijn belemmerd. Tegenacties zijn
ondernomen.'.. 'In de eerste jaren der bezetting heeft hij door zijn persoonlijke optreden met zijn moed, zijn vasthoudendheid,
zijn strategie, zijn taktiek vooral, op het hellende vlak, waarop de bezetter ons volk plaatste, zeer veel kunnen redden en het is zoo
ontzettend jammer, dat thans daarvoor slechts langs dezen weg warme dank gebracht kan worden.'
heeft op dat vlak veel gedaan
voor de stad.' Niet alles ging hem
makkelijk af. Dijckmeester had
het zwaar toen het Coenenspark
achter het station het veld moest
ruimen voor de uitbreiding van
het Noorderhavengebied. 'Alleen
ingewijden wisten hoe dat hem ter
harte ging', aldus Ineke.
DE OORLOG
Op 10 mei 1940 vallen de Duitsers
Nederland binnen. Dijckmeester
blijft burgemeester en toont al vroeg
tekenen van verzet. In de nacht
van 16 december 1940 wordt in
Zutphen de Wilhelminaboom op het
's Gravenhof omgezaagd door drie
pro-Duitse burgers en iemand in een
Duits uniform. Er wordt niemand
veroordeeld, maar voor de Zutphense
inwoners is de bedoeling duidelijk.
Als teken van verzet worden de
takken van de gevelde boom met
oranje strikken voor de ramen gezet
van veel Zutphense huishoudens.
Dijckmeester en de commissaris
van politie Bokma worden hiervoor
opgepakt, omdat ze deze daad van
genegenheid aan het Huis van Oranje
niet hebben weten te voorkomen.
ONTSLAGEN
Dijckmeester werd in oktober
1941 door de bezetter formeel
herbenoemd als burgemeester.
Zoals meer burgemeesters was
hij van mening dat hij in functie
beter in staat zou zijn actief zijn
burgers te beschermen tegen Duitse
maatregelen, zoals de tewerkstelling
van jonge mannen en het oppakken
van Joodse inwoners. Er kwam een
einde aan zijn burgemeesterschap
toen hij in 1943 werd ontslagen.
Dijckmeester zou de Duitse bezetters
hebben tegengewerkt door allerlei
maatregelen te vertragen, te
verzachten en zelfs te saboteren.
Hij werd vervangen door een NSB-
burgemeester, Tesebeld, maar
achter de schermen werkte hij na zijn
ontslag gewoon door en werd door
trouwe ambtenaren op de hoogte
Het gemeentebestuur van Zutphen geeft met
groot leedwezen en met ontroering kennis
het overlijden van den Heer
Mr-JOHANNES dijckmeester
OFFICIER IN DE ORDE VAN ORANJE NASSAU.
BURGEMEESTER VAN ZUTPHEN
DRAGER VAN DE BRONZEN MEDAILLE VOOR
MENSCHLIEVEND HULPBETOON,
den ouderdom van 64 jaren, Octobe
1944, in het concentratiekamp Sachsen
hausen
Op Woensdag, 4 Juli 19^5 des avonds om
8 uur, zal een plechtige herdenkingsdienst
orden gehouden in deGrooteKerkteZutphen
waartoe alle ingezetenen der gemeente worden
uitgenoodigd
ZUTPHEN, 30 Ju
Burgemeester
Zutphe
C. C. DE JONGE.
Wethouders
De Secretaris
J. DE BRUIN.
