ARCHEOLOGIE
Ook is er een opvallende component materiaal uit de
Tweede Wereldoorlog aanwezig, zoals een Duitse
gasmaskerbus, geweerpatronen, mortiergranaten en een
panzerfaust. De explosieven zijn door de EOD afgevoerd.
Een compleet Mausergeweer inclusief bajonet is, net als
de rest trouwens, door vermoedelijk de Duitse eigenaar bij
zijn vlucht onklaar gemaakt, waarschijnlijk bij het oprukken
van de Canadezen op 5 april 1945. Zodoende had de
vijand niets meer aan het geweer als buitwapen.
NOORDERHAVEN
Bij de Noorderhaven op de Zutphense Mars is een
molencomplex onderzocht. Dit was een grote houtzagerij
met bijbehorende molenvijver om het hout te wateren. De
eerste molen werd eind 18e eeuw gebouwd en heette De
Zwaan. Dit was een windmolen. Later werd hij omgebouwd
tot stoommolen. Van het gebouw werd de zeshoek van
poeren van de stellingmolen gevonden, en rijen poeren
van de langwerpige zaagloods. Aan de kant van de
vijver werden bovendien de houten palen van de helling
teruggevonden waarover de boomstammen de loods in
getakeld werden.
Daarnaast werd ook de tweede zaagmolen van het
complex gevonden. Deze is ook begonnen als windmolen,
maar is later gebouwd. De plattegrond is vergelijkbaar
met de Deventer Bolwerksmolen, waarbij geen centrale
zeshoek-constructie aanwezig is, maar waarbij de molen
en de loods meer geïntegreerd waren. Ook deze molen
is later tot stoommolen verbouwd. Het gemetselde blok
waarin het vliegwiel van de stoommachine rustte is zelfs
teruggevonden (bij de eerste molen lag dit blok net buiten
het opgravingsgebied). Bij de tweede molen zijn ook
ijzeren voorwerpen gevonden die met de molen van doen
hebben, zoals stukken van lange zaagbladen, ijzeren
wiggen waarmee de zaagbladen werden gespannen en de
haken van het krabbelrad.
Voordat het terrein werd ingericht als molencomplex,
was het in gebruik als stadsweide. Vrijwel de hele Mars
werd verpacht aan stadsbewoners om hun vee te weiden.
Alleen had dit specifieke, omgreppelde stukje stadsweide,
waar de opgravingen zijn uitgevoerd, een speciale functie:
kadaverveld. Hier werden blijkbaar de kadavers van de
zieke dieren begraven. Er werden tientallen complete
paarden- en runderskeletten gevonden. De runderen
Poeren en stoommachineblok van de "nieuwe" zaagmolen.
Het opgraven van een kuil met runderkadavers.
Veldwerk bij de gracht van Huis 't Velde.
58
