BELADEN ERFGOED
Stichting WO2GLD deed samen met
de Radboud Universiteit onderzoek
naar beladen erfgoed in Gelderland.
Mede omdat het de grootste provincie
van Nederland is, heeft Gelderland
flink wat beladen erfgoed. Van
bunkers, SS-opleidingscentra, huizen
waar nazi-kopstukken woonden tot
strafgevangenissen. Waar het eerder
een (te) beladen thema was, is de
laatste jaren de houding ten opzichte
van zogeheten dadererfgoed aan
het veranderen. De historische en
educatieve waarde van deze beladen
plekken wordt steeds evidenter.
'Zonder de duisternis te kennen, kun
je het licht en vrijheid niet op waarde
schatten', is de opvatting.
KRINGHUIS VAN DE NSB
Een van die plekken in Zutphen is
het pand aan de Zaadmarkt 97.
Tegenwoordig is er de Loge Karel van
Zweden gevestigd, een broederschap
waar 'de gezamenlijke zoektocht
het centrale thema is'. Maar tijdens
de Tweede Wereldoorlog was er
een Kringhuis van de Nationaal-
Socialistische Beweging (NSB).
Zutphen kreeg op 15 april 1944 een
nieuwe burgemeester toegewezen uit
NSB-kring, Johan Adolph Tesebeld.
Hij verving de in december 1943
ontslagen burgemeester Johannes
Dijckmeester, die in oktober 1944 zou
omkomen in Duitse gevangenschap.
Tesebeld stond er onder meer om
bekend dat hij veel zigeuners liet
oppakken.
Op 9 september 1944 zou Tesebeld in
het NSB-Kringhuis aan de Zaadmarkt
een toespraak hebben gehouden voor
Landwachters, waarin hij zei dat er
een aantal communisten zou moeten
worden 'omgelegd'. Die avond nog
werd verzetsheld Jan Willem Vlastuin
in de Bernhardsteeg doodgeschoten.
Het Kringhuis aan de Zaadmarkt
zou begin april 1945, tijdens de
laatste dagen van de bezetting
van Zutphen, door de Duitsers als
een noodlazaret zijn ingericht. Hier
werden lichtgewonde Duitse soldaten
behandeld, de zwaargewonden
gingen naar het ziekenhuis.
MONUMENT OP DE IJSSELKADE
Een andere beladen plek die herinnert
aan de Tweede Wereldoorlog is
het monument aan de IJsselkade.
Met dit monument worden negen
verzetsstrijders herdacht die daar op
tien Joodse onderduikers verborgen
Acht van hen waren van de familie
