BOUWHISTORIE
waterwinlocatie aan de Weg naar Vierakker zijn de oude
pomp- en zuiveringsgebouwen van waterleidingbedrijf
Vitens voor en tijdens de sloop bekeken en vastgelegd.
De Hoge West
Het terrein is gelegen aan de noordzijde van de Weg
naar Vierakker, een route die al voorkomt op de oudste
beschikbare kaarten van Zutphen, maar door de aanleg
van de Weg naar Eme en de Zuidwijken vanaf begin jaren
'70 van de 20e eeuw doodloopt. Het terrein ligt op een
natuurlijke verhoging (dekzandkop), een locatie die al in de
middeleeuwen bekend stond onder de naam Hoge West.
Door de hogere ligging ten opzichte van het omliggende
terrein werd de grond van oudsher gebruikt voor
akkerbouw. De lagere gronden eromheen waren in gebruik
als weidegronden en hooilanden. Aan de zuidzijde van
de Weg naar Vierakker lagen voormalige tichelkuilen ten
behoeve van baksteenproductie in de middeleeuwen
op de Hoge West. De geografische omstandigheden
waren zeer geschikt voor het inundatieplan uit 1751 en
zijn ook van invloed geweest op het tracé van de Weg
naar Vierakker. Na het in werking stellen van de Baakse
Overlaat kort na 1809 bleek de Hoge West een gunstige,
want droogblijvende plek om in 1889 hier een pompstation
in te richten voor de winning van drinkwater. Tot 1958
was de Baakse Overlaat actief, wat er voor zorgde dat
laaggelegen gebieden regelmatig onderliepen bij hoge
IJssel- en Berkelwaterstanden. De Hoge West bleef samen
met de naastgelegen Laermansheuvel droog.
Een nieuw terrein
Voor het winnen van schoon drinkwater werd in 1889
ten zuiden van de Weg naar Vierakker een nieuw terrein
aangelegd dat eerst drie meter is opgehoogd. Hier is een
rond filterbassin met reinwaterkelder en een pompgebouw
gebouwd met vier pompen die door stoommachines van
elk 15 PK worden aangedreven. Voor de stoker en de
machinist wordt een woning met opslag gebouwd.
Door de toegenomen vraag blijkt aan het begin van
de jaren '20 dat de capaciteit van de installaties te
kort schiet. Daarom wordt een plan opgesteld om aan
de andere kant van de weg een nieuw terrein in te
richten voor de waterwinning met een pompgebouw,
magazijn, een filtergebouw en een nieuwe watertoren
aan de Warnsveldseweg. De eerste twee gebouwen
De kaart van de omgeving van Zutphen door Jacob van Deventer uit
omstreeks 1565 met omcirkeld de locatie van het voormalige Vitensterrein.
De woning die in 1889 langs de Weg naar Vierakker werd gebouwd voor
de stoker en de machinist is bewaard gebleven.
Pompgebouw en filtergebouw zijn in 1923 en 1926 opgeleverd
54
