ALS STENEN VERTELLEN:
GEMEENTELIJK BOUWHISTORISCH ONDERZOEK
Het afgelopen jaar werden veel bouwprojecten gerealiseerd in en rond de binnenstad. Het
bouwhistorisch onderzoek dat in veel gevallen plaatsvond leverde ook in 2019 weer een
bijdrage aan de planvorming en planbeoordeling van aanpassingen in monumenten en nieuwe
inzichten over ons gebouwde erfgoed. Omdat de lijst van de onderzochte panden net als het
voorgaande jaar lang is - mede door het sterk gestegen aantal aanvragen die bij de gemeente
Zutphen zijn ingediend - presenteert Zutphense Pracht een selectie van de bouwhistorische
onderzoeken die het afgelopen jaar zijn uitgevoerd.
BOUWHISTORIE
TEKST JEROEN KRIJNEN
FOTOGRAFIE JEROEN KRIJNEN, MUSEA ZUTPHEN, RCE AMERSFOORT
SCHUPSTOEL 1 ZUTPHEN
Het huis heeft een rechthoekige grondslag met aan
de zijde van de Vaaltstraat afgeschuinde hoeken. Het
heeft twee bouwlagen met aan de Schupstoel een drie
vensterassen brede, gemetselde gevel. Aan de Vaaltstraat
is de gevel gepleisterd en twee vensterassen breed. De
gevel staat aan die zijde niet in dezelfde rooilijn als het
linker buurpand, maar komt wat schuin de straat in terwijl
het linker pand wat wijkt. Hierdoor is een sprong in de
gevelwand ontstaan. De voorgevel aan de Schupstoel kent
ook een onregelmatigheid: de muurdammen rechts van
de voordeur zijn wat smaller, zodat de gevelopeningen
hier wat dichter op elkaar staan dan aan de linkerzijde van
de gevel, waar de muurdammen breder zijn. De gevel is
daardoor asymmetrisch. Een tweede opvallend kenmerk
is de rijk gedetailleerde voordeur die een bovenlicht heeft
waarin een lantaarn is opgenomen.
Een vierkant huis
De oudste vermelding van een huis op de hoek van
Schupstoel en Vaaltstraat is 1447. Dit zou heel goed
kunnen slaan op het huis waarvan de overwelfde kelder
bewaard is gebleven. De bebouwde historie op deze
plek begint echter eerder, namelijk in de 13e eeuw, na
het slechten van een wal en gracht uit de 12e eeuw die
het tracé volgden van de Bernardsteeg en de Schupstoel
en aansloot op de wal en gracht achter de Oude
Wand. Dit was de begrenzing van de eerste Zutphense
stadsuitbreiding buiten de ringwalburg. De eerste huizen
die op de vrijgekomen grond werden gebouwd zullen van
hout zijn geweest, maar vanaf de 14e eeuw zijn tijdens
opgravingen achter Zaadmarkt 91 de eerste bakstenen
huizen aangetoond.
Een eerste betrouwbaar kaartbeeld dateert uit 1832. In dat
jaar trad het kadaster in werking, in de jaren ervoor was
Nederland voor het eerst accuraat en op perceelsniveau
gekarteerd. Het perceel van Schupstoel 1 was toen dieper
en smaller dan het huidige pand. De perceeldiepte kan
goed van tijdelijke aard zijn geweest. Zo wordt in het
zogenaamde Historisch Kadaster ook melding gemaakt
van een gang achter het huis en in 1608 wordt zelfs
52
