GEVRAAGD: MEER VAKMENSEN (M/V) Pieter van der Ploeg Iedereen die Zutphen kent, weet dat dit een van de meest monumentenrijke gemeenten in Nederland is. Als ik door de stad loop door de Lange Hofstraat, over het Kerkhof en langs de Boompjeswal raak ik elke keer weer onder de indruk van al het versteende fraais. Elk huis of winkel is een beschermd monument of staat wel naast een. Die beschermde status van Gemeentelijk- of Rijksmonument zorgt er voor dat dit culturele erfgoed in stand blijft en dus behouden wordt voor de volgende generaties. Eigenaren kunnen niet zomaar van alles doen aan hun pand: elke verbouwing of aanpassing wordt vooraf getoetst en beoordeeld door een commissie van wijze dames en heren. En dat is soms maar goed ook. Door het Klimaatakkoord van Parijs, het SER-energieakkoord en het nieuwe Klimaatakkoord in wording, zullen alle Nederlandse woningen straks aan scherpe eisen moeten voldoen op het gebied van energie en duurzaamheid. Het energiegebruik zal omlaag moeten en we zullen afscheid moeten nemen van het aardgas. In 2050 moet heel Nederland klimaatneutraal zijn. Daarom mogen er geen broeikasgassen zoals koolstofdioxide (CO2), dat ontstaat bij de verbranding van aardgas, meer in de lucht vrijkomen. De huizen moeten al een tijdje aan bepaalde regels voldoen. Zo moet elke woning een energielabel hebben. Monumenten zijn tot op heden vrijgesteld van een energielabel. Dat zal straks veranderen. Ook voor monumenten zal op een gegeven moment aangetoond moeten worden hoe duurzaam het is. Afgesproken is dat, in aanloop naar 2050, in 2030 al de helft van de broeikasgassen verminderd moet zijn. Dat is over bijna tien jaar! Het verduurzamen van een 'gewone' bestaande woning naar een aardgasvrije woning is een hele ingreep: isoleren, andere verwarmingsinstallatie, niet meer koken op gas etc. Voor monumenten is dit helemaal een opgave. Dit is specialistenwerk. Het vraagt bekwame vakmensen die niet alleen goed kunnen timmeren en metselen, maar ook oog hebben voor het grotere geheel. Hoe je moet isoleren zonder vochtproblemen te veroorzaken, welke soort spijkers je moet gebruiken bij zinkwerk etc. Om maar niet te spreken over nieuwe technologieën zoals warmtepompen en infraroodstralers. Zutphen telt ongeveer 900 monumenten en 21.000 woningen. Als voor 2030 de monumenten en de woningen aangepakt gaan worden, is dat elk jaar 2.100 woningen en 90 monumenten! Dat betekent dat dan bijna elke week twee monumenten en veertig woningen grondig onder handen worden genomen. Is het aanpakken van een woning nog enigszins te standaardiseren, een monument is uniek. Elk monument vraag een aparte insteek. Het vraagt improvisatie, inzicht en kennis van bekwame doeners, die ook denken tegelijk. Ik ken verschillende van die echte vakmensen in en rond Zutphen. Maar ik weet ook dat het er niet genoeg zijn om deze enorme klus te klaren. Als we onze monumenten willen behouden, zullen er meer restaurateurs moeten komen. Teveel wordt nog neergekeken op de technische vakopleidingen. Het aanbod van leerlingen voor de vakopleidingen blijft daarom ver achter bij de vraag. Daar moet verandering in komen. Geef de middelbare schoolverlaters een kans om meteen aan de slag te gaan. Maak het vakmanschap weer aantrekkelijk. Ik pleit daarom voor het weer instellen van de gilden met meesters en gezellen. Laat de ervaren vakman zijn kennis overdragen aan de junior, die zo al doende kan leren en tegelijk verdienen. Zutphen heeft genoeg bekwame aannemers en monumenten om als leerschool te fungeren voor de nieuwe generatie vakmensen. Maak van Zutphen een ambachtsstad waar vakmanschap weer toekomst krijgt. Een mooiere leerplek bestaat er niet! Pieter van der Ploeg is strateeg bij Alliander, Zutphenaar en voorzitter Stichting Bescherming Stadsschoon Zutphen

Periodiekenviewer van Erfgoedcentrum Zutphen

Zutphense Pracht (vanaf 2012) | 2018 | | pagina 37