JAARVERSLAG ARCHEOLOGIE 2017
IJSSELKADE
het Kostverlorenrondeel op een haar na gemist hebben,
deze ligt net buiten het onderzoeksgebied onder het huidige
spoorwegemplacement. Het Statenbolwerk is als het ware rond
de locatie van het rondeel gebouwd, waarbij op de plek van
het rondeel een lage plek is gebleven waar een aansluiting op
de gracht was, wat blijkt uit het voorkomen van een venige
laag met daarin onder andere resten van lisdodden. Onder
deze venige laag is een viertal rechthoekige palen gevonden die
mogelijk hebben behoord tot een steiger, of mogelijk tot een
helling het bolwerk op, waarmee bijvoorbeeld voorraden en
munitie het bolwerk opgebracht konden worden. In de laagte
is een grote hoeveelheid vondsten gedaan, waarvan de meest
indrukwekkende vondsten de verzameling van 48 kanonskogels
is. Er zijn 6-, 12-, 18-, 24- en 36-ponders bij. De laagte is een
dynamische plek waarbij vondsten uit veel verschillende eeuwen
in dezelfde laag terecht zijn gekomen. Ook werden andere
voorwerpen gevonden die aan militaire activiteit gerelateerd zijn,
zoals een groot aantal loden kogels, lontstok-ijzers, een degen,
een houten dop om een kanonloop af te sluiten etc.
Blik op de gegraven sleuf door het vestingwerk
stad. Prins Maurits had, nadat hij Zutphen in 1591 had veroverd,
deze stad uitgeroepen tot frontierstad. Dit bolwerk verving het
Kostverlorenrondeel dat in 1535 op deze locatie voor de huidige
Kruittoren is gebouwd. Zowel het rondeel als het bolwerk
hadden tot doel om de stad te verdedigen tegen de vernietigende
kracht van kanonnen. Door veranderingen in de manier van
oorlog voeren was het noodzakelijk om de vestingwerken te
blijven verbeteren en in 1710 werd rond Zutphen de linie van
Coehoorn aangelegd, waarbij ook het Statenbolwerk werd
aangepast en verbeterd. In 1863 werd het terrein ingericht tot
Spoorwegemplacement en verloor het zijn verdedigende taak. In
de profielen zijn doorsneden van de wallen en aanzetten van de
grachten gevonden waarmee het mogelijk is om de oude kaarten
goed te georefereren. Tegen de verwachting in zijn er onder het
bolwerk nog restanten van de oude buitengracht aangetroffen en
een klein deel van de wal tussen de binnen- en de buitengracht.
Na onderzoek van oud kaartmateriaal blijkt dat de proefsleuven
Kanonskogels uit het bolwerk
In het kader van "Ruimte voor de Rivier" en het project "Rivier
in de Stad" is in 2017 de IJsselkade flink onder handen genomen.
Ook hierbij heeft archeologische begeleiding plaatsgevonden.
Daarbij werden enkele muurresten aangetroffen die aan de
vesting en oudere kadefasen gerelateerd kunnen worden. Bij de
Bult van Ketjen werd bijvoorbeeld een deel van de vestingmuur
uit 1593 gevonden, voorzien van een nieuwe schil uit 1732.
Op dit punt raakt de vesting de oude kade uit 1856. Deze
kademuur kon over de volle lengte gevolgd worden. Op de Bult
van Ketjen zelf werden de resten van de villa Kattenhaven van
Ketjen gevonden, die eveneens uit 1856 dateert (en in 1927 werd
verbouwd en uitgebreid tot het St. Walburgisziekenhuis). Het
ziekenhuis werd in 1976 gesloopt.
Bij de Kattenhaven werden eveneens resten gevonden van
de vesting uit 1593. Deze worden hier doorsneden door de
Zutphense Pracht 35
