JAARVERSLAG ARCHEOLOGIE 2017
HUIZE 'T VELDE KELDER
KORTE HOFSTRAAT 2
In de wijnkelder van Huize 't Velde werd een archeologisch
onderzoek uitgevoerd.
Het was de enige kelder die nooit was uitgediept en dat ging nu
alsnog gebeuren. Hierbij werd ca. 35 cm onder het bestaande
zijn dat hij een vluchtpoging ondernam tijdens de gevechten bij
't Velde in de hoop zich bij zijn landgenoten te kunnen voegen.
Tot slot is niet uitgesloten dat de Duitsers (vaak zeer jonge en
onervaren SS-soldaten) hem, in paniek over hun eigen lot met de
snel naderende vijand, hebben geëxecuteerd op hun terugtocht
richting Zutphen. In die situatie waren krijgsgevangenen
natuurlijk een last.
De zeldzaamheid van de bunker, gecombineerd met het tragische
verhaal van Patrick Morgan, maakt het object bijzonder
genoeg om over te gaan tot een bescherming als gemeentelijk
monument. Daarnaast is er een informatiebord bijgeplaatst met
het verhaal van de bunker en van Patrick Morgan.
passen in een vroeg 14e-eeuwse datering dan bij een 16e-eeuwse.
Met deze gegevens kunnen we een reconstructie maken van de
eerste fase van het huis: een rechthoekig, spieker-achtig gebouw
van ca. 14 x 8,5 meter, met een scheidingswand in het midden.
In de noordoosthoek van de kelder werd ook een waterput
aangetroffen. Naar schatting dateert de put uit ca. 1800. Er werd
weinig vondstmateriaal aangetroffen in de kelder. De oudste
scherven komen uit een donkere ietwat humeuze zandlaag, die
als ophogingslaag is geïnterpreteerd. De scherven dateren uit
het midden van de 14e eeuw. De meest opvallende vondst is
een grote hoeveelheid scherven van wijnflessen, waarschijnlijk
daterend uit de late 17e eeuw. Het is een aanwijzing dat de
wijnkelder in de 17e eeuw al als zodanig in gebruik was. Ander
materiaal uit deze periode ontbreekt nagenoeg.
In dit winkelpand ontstond de wens om de kelders te benutten
als magazijn. De voorste kelder met kruisgewelven was
diep genoeg, maar de kleine kelder rechtsachter moest 70
cm uitgediept worden om fatsoenlijk te kunnen staan. Het
rijksmonument staat op een terrein met zeer hoge archeologische
waarde. Het pand staat op het tracé van de v-vormige grachten
die vermoedelijk dateren uit de 4e eeuw. Het huisperceel zelf is
het eerste perceel buiten de ringwalburggracht (9e-11e eeuw).
Waterput in de kelder van Huize 't Velde
Voorste kelder: kruisgewelvenkelder onder het voorhuis
vloeroppervlak een vlak aangelegd. Het vlak bestond uit een
middeleeuws oppervlak (ophogingslaag van donkere grond) met
daardoorheen puinkuilen en banen. Deze banen zijn te koppelen
aan muren. Enerzijds zijn het insteken van het 16e-eeuwse
muurwerk, anderzijds is er een uitbraakspoor gevonden. Dit
uitbraakspoor ligt in het verlengde van een muurrest die in de
jaren zestig (1963/64) werd gevonden, en die waarschijnlijk
geïnterpreteerd moet worden als de noordelijke muur van
de eerste fase van het huis, dat in 1326 voor het eerst wordt
genoemd.
De zuidelijke keldermuur vertoont een duidelijke tweedeling.
Het onderste niveau is opgetrokken uit grotere stenen die eerder
Aanleiding genoeg om een archeologisch onderzoek te starten
in de 12 m2 van deze kelder. Het huidige huis is gebouwd in
1548 (dendro kap 1546/47) en heeft een gevelsteen met het
jaar 1548 en de huisnaam Die Soere Boem (de dorre boom).
Direct onder de deels nog originele plavuizenvloer (16e eeuw)
werden de sporen van een houten huis aangetroffen: een haard,
een haardkuil, leemvloeren, paalkuilen en een brandlaag. De
waarneming is te klein om de omvang van het huis vast te stellen,
maar het zal vermoedelijk de oudste voorganger zijn van het nog
bestaande huisperceel. De datering van het houten huis ligt in
de laatste decennia van de 12e eeuw en het zal kort na 1200 door
brand zijn verwoest. Jongere huisfasen ontbreken omdat die bij
32 Zutphense Pracht