Schepen van Zutphen Schuilen Freule Judith Huidige bewoners natuurgebied is, heeft ook te maken met de harmonieuze overgang van het landgoed in het aangrenzende landgoed van Huis De Voorst in Eefde. De samenhang tussen beide landgoederen was een idee van Arnold Joost van Keppel tot Voorst, graaf van Albermarle. De graaf kocht Huis 't Velde in 1691 en besloot vrijwel meteen om op landgoed De Voorst, dat in bezit was van zijn ouders, een nieuw landhuis te laten bouwen. Met behulp van onder meer architect Daniël Marot verrees daar het magnifieke Huis de Voorst. Marot was een soort hofarchitect van koning stadhouder Willem III, terwijl graaf Arnold op zijn beurt weer bevriend was met de koning. Het ligt voor de hand dat de twee heren van stand de keuze van een goede architect met elkaar hebben besproken. Om de door hem gewenste samenhang tussen de landgoederen te versterken, besloot graaf Arnold enkele jaren later om beide landgoederen, die slechts gescheiden werden door de Berkel, volgens een gemeenschappelijk parkontwerp te laten aanleggen. De laatste particuliere bewoners/ eigenaren verlieten Huis 't Velde halverwege de vorige eeuw, waarna het landgoed in 1959 in bezit kwam van de Stichting Geldersch Landgoed die het beheer van het landhuis overdroeg aan de Stichting Geldersche Kasteelen (tegenwoordig de Stichting Geldersch Landgoed Kasteelen). Maar het zou wat saai zijn om de bewonersgeschiedenis daarmee af te doen. Want Huis 't Velde kende in de loop der eeuwen een aantal kleurrijke (en soms zelfs omstreden) bewoners. Neem bijvoorbeeld Willem Lerinck; misschien niet zo'n bijzondere bewoner, al was hij wel een prominent lid was van het Zutphense patriarchaat. Bijzonder is echter dat Willem het nooit meer geëvenaarde record vestigde door tot zijn dood in 1516 ruim een halve eeuw (52 jaar) schepen en raad van Zutphen te blijven. Hij was een verre nazaat van Jacob Lerinck en zijn vrouw Lutgert Kreynck, die in 1378 eigenaar werden van "tgoet ten Velde, gelegen in den kerspel tot Warnsvelde". De eerste bekende bezitter van het huis was overigens ene Hendrik van Suderas, die in het begin van de veertiende eeuw in de oudst bekende documenten als eigenaar van de havezate wordt genoemd. Halverwege de achttiende eeuw was Jan Adolf Hendrik Sigismund baron van Dorth eigenaar van het landgoed in Warnsveld. In 1748 kreeg hij tamelijk onverwacht een ver familielid als logee. Deze uit Duitsland a&omstige Theodor baron van Neuhoff bleek op de vlucht voor een aantal Europese machthebbers. Baron van Neuhoff had het namelijk in zijn hoofd gehaald om het eiland Corsica te helpen in zijn strijd voor onafaankelijkheid. Hoewel de strijd hem zelfs de koningskroon opleverde, was zijn heerschappij van korte duur: de Italianen joegen koning Theodor I na enkele maanden het eiland af. Daarna beproefde hij zijn geluk in Engeland, maar ook daar liep het kennelijk mis, want hij moest al snel de kuierlatten nemen om zich in veiligheid te stellen. Hij besloot in Warnsveld bij baron Van Dorth aan te bellen om zich daar te verbergen voor zijn belagers. Toen aan het eind van de achttiende eeuw in Frankrijk de revolutie losbarstte, sidderde Europa op zijn grondvesten. Overal vreesden de gevestigde machten en dus ook de bezittende klasse voor een vergelijkbare opstand. Pas met de machtsovername door Napoleon kwam er een beetje rust, hoewel dat er wel toe leidde dat ook de Republiek onder Franse heerschappij kwam. Na verloop van tijd ontstond steeds meer verzet tegen het regime van de zelffenoemde keizer. In Nederland (toen nog de Bataafse republiek) waren het vooral de koningsgezinde Orangisten die zich tegen de Franse overheersing keerden. Dit lesje geschiedenis moet even verteld worden om een andere bijzondere bewoner van Huis 't Velde te introduceren: freule Judith, de ongetrouwde dochter van baron Van Dorth. De freule speelde als Orangist een vooraanstaande en dus gevaarlijke rol in het verzet tegen Napoleon. Haar politieke activiteiten kwamen Judith in 1799 dan ook duur te staan, toen ze in de strijd tussen de koningsgezinden en de Frans georiënteerde republikeinen gevangen werd genomen. Niet veel later werd ze geëxecuteerd. Van het rood en witte ankerkruis in het stadswapen van schepen Lerinck naar het Moorse Corsica-zwart van koning Theodor en via het oranje van freule Judith naar het blauw van de pet die ons allemaal past. Uiteindelijk heeft de geschiedenis van Huis 't Velde ons gebracht bij de huidige bewoners. Sinds 1976 zijn het landhuis en de bijbehorende gebouwen, zoals het koetshuis (tegenwoordig hotelaccommodatie), in gebruik als conferentie- en studiecentrum van de Politieacademie. Daarmee lijkt de cirkel een beetje rond: van de wetshandhaver Willem Lerinck in de middeleeuwen naar de wetshandhavers anno nu, de Nationale Politie. Door: Johan Bosveld Zutphensepracht.nl 53

Periodiekenviewer van Erfgoedcentrum Zutphen

Zutphense Pracht (vanaf 2012) | 2017 | | pagina 53