H
ACTUALITEITEN WIJNHUISFONDS
OUDE GASLAMPEN AAN DE ACHTERGEVEL
VAN DAT BOLWERCK
VERDUURZAMING OUDE BORNHOF
Vlak na de oorlog waren er in Zutphen nog veel gaslantaarns als
straatverlichting. Ze werden automatisch ontstoken vanuit de gasfabriek.
Dat gebeurde door de gasdruk tijdelijk te verhogen. Dat was niet
altijd even eenvoudig. Een deel van gaslantaarns ging niet aan.
Lantaarnopstekers werden er dan op uit gestuurd om de weigerachtige
lantaarns aan te steken. Langzaam maar zeker werden de lampen
vervangen door elektrische verlichting. "Zo jammer dat er veel van die
fraaie oude lampen verloren gingen," verzucht Jaap Ketel. Zijn vader
werd na de oorlog in 1947 directeur van het gemeentelijk energie bedrijf
en onder zijn leiding werden de gaslampen vervangen. Ketel: "Honderden
gaslampen werden opgekocht en vernietigd vanwege het koper dat in de
lampen zat. De bovenkant was van koper en de leidingen ook. Mijn vader
hield een paar gaslampen over die in de familie bleven." Maar Jaap Ketel
vond het jammer om ze ongebruikt te laten. Hij had er nog twee liggen die
hij met veel zorg restaureerde.
"Ik heb het oude glas uit Duitsland laten komen en er ledverlichting in gemaakt." Hij bood ze het Wijnhuisfonds aan,
omdat ze daar in goede handen en op een goede plek terecht zouden komen. Bij het Wijnhuisfonds dachten ze direct
aan Dat Bolwerck, waar Vincent Peppelenbosch naast zijn woonhuis een kunstencentrum en Bed &Breakfast heeft.
Hij wist wel een mooie plek aan de achtergevel, een plek waar juist ook licht nodig is voor de ingang van minder
validen. In het voorjaar is de verbouwing van de rechtervleugel van Dat Bolwerck gereed en kunnen ze worden
opgehangen. Jaap Ketel is blij met deze bestemming, omdat hij de plek ook goed kent uit zijn jeugd. "Vroeger haalde
ik er mijn bibliotheekboeken." Er is nog een mysterie rond de lampen dat hij graag zou zien opgelost. Op een van de
lampen staat een inscriptie: 1835-1935 H. Sibbink. Het is hem niet gelukt te achterhalen wie of wat deze Sibbink was.
Hij vermoedt dat het een bedrijf was in de achterhoek dat in 1935 honderd jaar bestond. Maar de naam is tot nog toe
onvindbaar. Wie weet kan een lezer hem op het goede spoor brengen, zodat de lamp nog een stukje geschiedenis
ontsluit. (Tips graag naar de redactie).
De afgelopen maanden is het Wijnhuisfonds gestart met groot onderhoud
in de woningen aan het Oude Bornhof. Dit onderhoud beoogt vooral
verduurzaming. Alle aanwezige schuiframen worden vervangen
door nieuwe schuiframen met monumentale isolerende beglazing,
ventilatieroosters en optimale tochtwering. De isolatiewaarde van de
woningen neemt hierdoor toe, mede door de nieuwe en verbeterde
kierafdichting. Tevens wordt de functionaliteit van het raam verbeterd. De
contragewichten in het kozijn worden vervangen door een nieuw systeem,
zodat de ramen gemakkelijk open en dicht schuiven, ondanks toename
van het gewicht. In de schuiframen wordt een ventilatievoorziening
gecreëerd die van binnenuit regelbaar is. Hierdoor kunnen de bovenramen
vastgezet worden en zullen de bedieningsstokken voor de bovenramen
overbodig zijn. De maatregelen worden uitgevoerd om de woningen meer
comfort te bieden en energiebesparing te realiseren. Voor de bewoners
betekent dit een financieel voordeel. Ze betalen geen huurverhoging, maar
krijgen wel een lagere energierekening.
Een belangrijke doelstelling van het Wijnhuisfonds is: 'wat monumentaal
is moet behouden blijven'. Het Oude Bornhofcomplex is in de jaren '70 verbouwd tot woningen, waarbij de kozijnen
destijds op een ambachtelijke manier zijn gereconstrueerd. Het feit dat hier maar beperkt sprake is van monumentale
ramen, is een van de redenen waarom de gemeente bereid was, om mee te werken aan het vervangen van de ramen.
Het Wijnhuisfonds is er wel trots op dat de nieuwe ramen een wijze van verduurzaming betekenen, waarbij nauwelijks
inbreuk wordt gedaan op de monumentale uitstraling. De achterzijde van het complex is van minder monumentale
waarde, hier zal de nadruk dan ook komen te liggen op maximaal isoleren in plaats van het exact vervangen van de
ramen.
Het onderhoud wordt gefaseerd uitgevoerd door Wolters TVO, schildersbedrijf Wolters BV en Dijkman Bouw B.V. De
eerste fase waarbij de nummers 33 t/m 53 zijn betrokken is al gereed. In 2017 zijn de nummers 3 t/m 31 aan de beurt
en in 2018 de nummers 22 t/m 34 en 2 t/m 4.
Bm
Zutphensepracht.nl 7
