VOLKSBOND
TEGEN
DRANKMISBRUIK
AFD.ZUTPHEN
M
De betrokken architect is vermoedelijk Derk Jan van Loo. 'In
Lochem staat ook een oud postkantoor dat rond deze periode
verbouwd is. Daarvan weten we dat Berlage erbij betrokken was.
Daarvoor is hier in Zutphen helaas geen bewijs gevonden', aldus
Schuitemaker.
Volkshuis
Over de functie van het pand in
de beginjaren is weinig bekend.
Volgens Mark Schuitemaker
en voormalig bewoner Steven
Prost was er in de 19e eeuw
een postkantoor gevestigd. In
het Stadsarchief is daar geen
bevestiging voor gevonden.
In 1898, bijna 120 jaar geleden, kreeg het pand haar huidige
functie en werd het Zutphense Volkshuis opgericht door de
landelijke Volksbond tegen Drankmisbruik. Bier, jenever en
wijn werden vanaf dat moment niet meer geschonken. In de
begindagen werden er ook loonzakjes uitgedeeld. Omdat er
geen alcohol werd geschonken en vertering niet verplicht was,
konden de mannen dus de inhoud van hun loonzakje mee
naar huis nemen in plaats van het om te zetten in alcoholische
versnaperingen.
Hoewel Het Volkshuis jarenlang een hotelfunctie heeft gehad,
is daar in 2008 definitief een einde aan gekomen. Schuitemaker:
'Vanwege de wet- en regelgeving moesten we zoveel investeren
dat we hebben besloten het hotel te sluiten.'
Al vanaf 1988 werken er in Het Volkhuis mensen met een
afstand tot de arbeidsmarkt en sinds 2014 wordt er ook weer
alcohol geschonken. 'In de tijd dat mijn vader uitbater was, was
daar ook al sprake van', zegt Prost. 'Maar mijn moeder was nogal
een strabante vrouw en zei: 'Zodra er hier alcohol naar binnen
komt, loop ik er aan de achterkant weer uit. U begrijpt, alcohol is
er in die tijd nooit gekomen.'
De verbouwing van 2010
In 2010 is het interieur volledig gerestaureerd onder leiding
van binnenhuisarchitect Henk Hammers. Schuitemaker: 'Zijn
uitgangspunt was de pui uit 1926. De bijzondere belijning
van de gevel zie je onder meer terug in de lampen die net als
de raampartijen drie horizontale lijnen bevatten.' Tijdens de
verbouwing kwam vooral aan het licht hoeveel aanpassingen
er door de jaren heen zijn gedaan. 'Neem het plafond. Die was
in 2009 ongeveer net zo laag als waar nu de bovenkant van de
nieuwe lampen zit. We hebben meerdere lagen weg moeten
halen voordat we bij de bovenste laag van riet, stro en kalk
kwamen.' Die laag herinnert oud bewoner Steven Prost zich
nog maar al te goed. 'Ik stapte herhaaldelijk mis, waardoor
mijn voet door die kalklaag ging.' Tijdens de verbouwing stuitte
Schuitemaker ook op een aangename verrassing: 'Op de muren
in de zaak zaten platen van hardboard. Toen we die weghaalden,
kwamen er twee mooie schouwen en een oude lambrisering
tevoorschijn. Die hebben we behouden omdat ze heel goed bij de
uitstraling van het pand passen.'
Geboren in de kelder
Steven Prost (72), zoon van voormalig uitbater Gerrit Prost,
groeide op in Het Volkshuis en kent er elke vierkante centimeter.
Hij kwam er zelfs ter wereld. 'Ik ben geboren op 1 oktober 1944
in de gewelvenkelder onder Het Volkshuis. Dat was tijdens de
bombardementen op Emmerich. Die waren zo heftig dat mijn
ouders, broer en zus schuilden in de kelders onder het pand.'
Prost kijkt terug op een veelbewogen jeugd. 'Mijn allereerste
herinnering aan dit pand is dat ik vanuit een raam keek naar de
brand van de Walburgistoren in 1948. Dat heeft erg veel indruk
op me gemaakt. Toen ik hier woonde zag het pand er een stuk
eenvoudiger uit. Achterin zat nog een touwliff. Dat was machtig
mooi speelgoed waarin ik mezelf ontelbaar veel keren naar boven
heb getrokken. En in het midden, ter hoogte van de pilaren en de
huidige kassa, zat vroeger een glazen wand met schuifdeuren. In
het achterste deel stond een ronde tafel waar door de stamgasten
de Zutphense politiek besproken werd. En ik herinner me ook
nog dat het hier soms wel een dagopvang leek. Omdat je niets
hoefde te verteren, zaten arme mensen hier in de winter lekker
de hele dag warm binnen. Ook schooljeugd kwam er veel, net als
markthandelaren.
Prost verliet in 1986, na zijn eerste huwelijk, Zutphen. Hij
hertrouwde en woont sindsdien in Renkum. Maar zijn
herinneringen aan zijn ouderlijk huis zijn, nét als Het Volkshuis
zelf, nog altijd springlevend.
Brigiet Bluiminck
