Globe uit 1608
geplunderd door de troepen van de Oranjes, maar Alva kwam
terug en vestigde er weer een klooster in, nu voor Dominicanen.
In 1591 bevrijdde Prins Maurits Zutphen definitief en werden
alle kerkgebouwen eigendom van de stad. In 1602 vestigde zich
hier de Latijnsche School, later het gymnasium en in 1855 werd
het gebouw ingericht als kazerne voor de Koloniale Reserve. "Af
en toe komt er nog wel eens een oude bezoeker die het gebouw
kent als winterschool voor boerenzonen," vertelt Christiaan.
Die winterschool, ofwel de Rijkslandbouwschool, deelde het
gebouw na 1954 met het archief. In 1957 vertrok de school
en het archief ging naar de Spiegelstraat. Nu staat de kelder
bijna helemaal in het teken van de Tweede Wereldoorlog en
het bombardement in 1944, dat vooral de stationsbuurt en de
Barlheze trof. Een café uit de buurt is nagebootst met grote
oude foto's van het café van weleer. Op het cafétafeltje staat
een borreltje en er ligt een oude Zutphense Courant die bericht
over de Kristallnacht in november 1938. Te Strake vertelt dat
het bombardement in Zutphen een kleine honderd slachtoffers
eiste. Een van de slachtoffers van het bombardement was een
klein jongetje. Hij is nooit geïdentificeerd,mogelijk omdat zijn
Joodse ouders net als de meeste Joodse bewoners van de Barlheze
op dat moment al vermoord waren in concentratiekampen.
Er is nog iets anders dat aandacht vraagt in de kelder. Dat is
het Panorama van Zutphen van pentekenaar Henk Bouwman.
Vier jaar werkte hij hier ter plekke aan dit panorama naar het
voorbeeld van Mesdag. Het is een fraai kunst- en monnikenwerk,
dat bewondering afdwingt en ook veel landelijke publiciteit
kreeg.
Op de begane grond is een grote diversiteit te zien aan
voorwerpen en afoeeldingen. We springen door de geschiedenis,
van een plattegrond van Zutphen uit 1566 naar het recentere
stadsgezicht van Lansman. De aardglobe uit 1608 is zeer
indrukwekkend. Het is een kostbaar stuk,waarvan de gemeente
Zutphen de eerste en enige eigenaar is. De overwintering van
Nova Zembla van Willem Barentsz(1596/1597) is erop te zien.
Te Strake wijst op Barentsz schip en zijn hut 't Behouden
Huys. "Een vergelijkbare aardglobe, in slechte staat, is onlangs
bij Sotheby's geveild voor 80.000 euro," aldus Te Strake. Een
horrorverhaal hoort bij de lange beulzwaarden in de vitrine.
Arme, ter dood veroordeelde, burgers werden opgehangen,
wie wat rijker was betaalde ervoor om met het zwaard in een
klap onthoofd te worden. Sommige beulen sleepten nog meer
geld binnen door de keuze te geven tussen in twee keer of in
een keer het vonnis te voltrekken. Mooi is het poppenhuis dat
een beeld geeft van een deftige woning uit de 18e eeuw met een
dienstbodenkamer, een waszolder en een kraamkamer. Er is
keramiek, sieraden, en zilver. Straks wordt alles chronologisch-
thematisch tentoongesteld in het nieuwe museum. Ook
archeologische vondsten krijgen dan een belangrijke eigen plek
en de kerkelijke museumstukken gaan waarschijnlijk naar de
Walburgiskerk, waarmee het museum gaat samenwerken.
Christiaan te Strake kan nog veel meer vertellen, maar
parkeermeters en andere afspraken noden tot afscheid. Nog
even naar boven voor een blik op de prachtige Refter. Die gaan
we missen, maar de collectie vinden we straks terug in Hof van
Heeckeren.
Agnes van Brussel
HENK BOUWMAN
