JAARVERSLAG BOUWHISTORISCH ONDERZOEK 2014
De Nieuwstad werd in 1336 geteisterd
door een verwoestende stadsbrand. De
herbouw van de huizen werd snel ter hand
genomen en uitgevoerd in baksteen met
gemeenschappelijke bouwmuren. De oudste
huizen in de wijk Nieuwstad dateren dan ook
uit de periode kort na de brand 2.
Tot 1616 fungeerde de Dieserstraat in
het verlengde van de Nieuwstadspoort
als toegang tot de stad vanuit noordelijke
richting. Via de zijstraten waaronder de
Halterstraat kon de reiziger dan op de
straat Nieuwstad komen om vandaar verder
richting Turfstraat en de markten te gaan.
Langs de Dieserstraat en op de kruisingen
verrezen aanzienlijke woonhuizen waaronder
het forse hoekhuis Halterstraat 20-22, het
Hof van Flodorf, uit de eerste helft van de
vijftiende eeuw.
Op de stadsplattegrond van Joan Blaeu
uit 1649 is in het verlengde van de straat
Nieuwstad een nieuwe toegang tot de stad
gecreëerd, het Hof van Flodorf met traptoren
aan de achterzijde is duidelijk herkenbaar. Er
naast staat een lagere rij huizen met de nok
evenwijdig aan de straat. Op de locatie van
Halterstraat 12-14 staat in 1649 een huis met
een vleugel aan de achterzijde.
Deze huizen zijn naderhand gewijzigd maar
de situatie is anno 2014 nog steeds in de
Op de stadsplattegrond van Joan Blaeu
uit 1649 is deze voorganger duidelijk
zichtbaar. Uit eerder uitgevoerd archivalisch
onderzoek is een huisnaam overgeleverd
die met sierlijke letters op het fries van het
hoofdgestel is geschilderd: de Hesse. Van dat
gebouw zijn nog aanwijzingen in de vorm
van bouwsporen en fysieke bouwmassa
Ook in de kelder is de zijmuur van de oude
uitbouw behouden gebleven. Foto auteur
gevel vertelt ons ook dat deze uitbreiding
links aanvankelijk vrij stond en uitkeek op de
tuin van nummer 16.
De dakkapel van het pand is zorgvuldig
ontworpen. Foto auteur.
bewaard gebleven en dan met name in de
kelder. Hier is het opgaande muurwerk
in forse kloostermoppen uitgevoerd en
is het grondplan van de kelder bepalend
geweest voor de bovenbouw. Bovendien
is de kelder van een gesloopte uitbreiding
aan de achterzijde bewaard gebleven. De
linker zijgevel van dit bouwwerk is met een
dichtgemetseld venster en het bouwspoor
van het zadeldak in het muurwerk van
Halterstraat 16 vrijwel geheel behouden,
zodat we ons een voorstelling van het
gebouwtje kunnen maken. De ingebouwde
Wat er ook heeft gestaan, het is in 1898
bovengronds gesloopt ten behoeve van de
nieuwbouw van het tegenwoordige complex,
een verenigingsgebouw met erachter een
feest- en activiteitenzaal, gebouwd voor de
Rooms Katholieke Werkliedenvereniging
St. Joseph. Het is een periode waarin
de emancipatie van de arbeider sterk
in opkomst is en geheel in lijn met de
verzuilde maatschappij wordt ook voor
de katholieke arbeider in Zutphen een
vereniging opgericht. De oprichting door
Ph. Wüstenfeld wordt op 15 februari 1897
vastgelegd. De vereniging functioneert dan al
enkele jaren 4.
Bij de nieuwbouw krijgt het woonhuis
Uitsnede uit de kaart van Joan Biaeu van
1649. De pijl markeert de locatie van
Halterstraat 12-14.
Ph. Wüstenfeld, oprichter van de Rooms-
Katholieke Werkliedenvereniging St Joseph te
Zutphen, collectie Regionaal Archief Zutphen
De linker zijgevel van een verdwenen
uitbouw van de voorganger van
het verenigingsgebouw is met een
dichtgemetseld venster en het bouwspoor
van het zadeldak in het muurwerk van
Halterstraat 16 vrijwel geheel behouden.
Foto auteur
plattegrond en het straatbeeld beleefcaar.
Ofschoon Halterstraat 14 is gesitueerd in een
middeleeuws stadsdeel is de voorgevel met
haar neo-renaissance architectuur duidelijk
jonger. Ook de flauwe kaphelling van de
dakvlakken doet een relatief jonge ouderdom
vermoeden.
Nieuwbouw in 1898
Tijdens de verkenning kon dat worden
bevestigd. Het pand is in de huidige
verschijningsvorm, opzet en volume
vrijwel geheel in 1898 tot stand gekomen.
Gelet op de lange bewonings- en
bebouwingsgeschiedenis van gebouwen
in de historsiche binnenstad van Zutphen
moet het pand een voorganger hebben
gehad, die mogelijk uit de middeleeuwen
dateerde, net als het verderop gelegen Hof
van Flodorf dat in 1435 reeds bestond 3.
aan de straat een sobere architectuur in
neo-renaissance mee, de zaal wordt aan
de buitenzijde utilitair vormgegeven. Een
gevelsteen in de voorgevel markeert de eerste
steenlegging in 1898.
De bouwlocatie in de wijk Nieuwstad is
niet toevallig gekozen. De katholieken
kregen in 1809 bij Koninklijk Besluit de
Zutphensepracht.nl
