Wat wil je weten over
ZUTPHENS verleden?
Wie nieuwsgierig is naar de
geschiedenis van Zutphen moet
beslist een bezoekje brengen aan het
Regionaal archief. Je loopt wel een
risico om er een verslavende hobby
aan over te houden
Zutphense Pracht en het
archief
De Spiegelstraat is een smalle straat waar
je niet dagelijks doorheen loopt voor je
boodschappen, maar het is de moeite
waard om het op te nemen in je looproute
door het centrum. Je vindt er een paar
mooie oude panden met middeleeuwse
sporen.
Een juweel is Spiegelstraat 13 waar het
regionaal archief is gevestigd. Het leuke
is dat je er op dinsdag, woensdag en
donderdag gewoon binnen kan lopen
en kan gaan neuzen in de bibliotheek of
iets kan uitzoeken in de studiezaal over
je voorouders, het monument dat je
interesse heeft, oude foto's van Zutphen
en tal van andere archieven van de
gemeente Zutphen, Warnsveld, Lochem
en Brummen. Maar voor je aanbelt, moet
je eerst even goed omhoog kijken en door
het steegje ernaast lopen om ook naar de
achterkant van het pand kijken.
In het pand zat van 1444 tot 1625 een
gasthuis voor armen, zieken en militairen.
De formele stichtingsakte (te vinden in
het Archief) dateert van 1442. Daarin staat
dat Engelbert Kreynck en zijn vrouw Jutte
van de Voorst een 'Gasthuis tot verpleging
van arme lieden' wilden stichten. En dat
het hun bedoeling is dat het: "Ten ewighen
daeghen toe een gasthuys wesen en blijven
sail" (Fundatiebrief St- Elisabethsgasthuis
te Zutphen 1442. Bron: Oud Archief
Zutphen (OAZ) 1206-1815, RAZ Archief
1, inv. 1779b)
Het pand werd in 1444 gebouwd.
Dendrochronologisch onderzoek van de
mooie eikenbalklaag die je binnen goed
kan zien en de documenten die hier zijn
te vinden bevestigen elkaar. De gevel heeft
een rijke indeling van oude vensters. Die
van de benedenverdieping zijn van jongere
datum. Mooi is de hijskapel in de geveltop.
Het hijswiel er achter is ook nog aanwezig.
Het pand heeft een indrukwekkende kap
constructie van dekbalkgebinten. In 1460
sticht hetzelfde paar ook nog een pesthuis
naar aanleiding van de pestepidemieën
die destijds voorkwamen in het ernaast
gelegen pand aan de Heukestraat 28
52. Het pand hield nog lang een zorg/
liefdadigheidsbestemming. Van 1626 tot
1812 was het een weeshuis voor vreemde
wezen. (geen burgers van Zutphen) maar
daarna kreeg het een reeks van meer
commerciële bestemmingen. In 1984
wordt de gemeente eigenaar en vestigt er
na een verbouwing zijn archief in1)
Voor Zutphense Pracht is het bestaan
van het archief en de hulp die je er kan
krijgen voor het vinden van gegevens
over monumenten onontbeerlijk. Om
alle medewerkers van Zutphense Pracht
vertrouwd te maken met de mogelijkheden
van het archief vond er op 29 april een
instructiebijeenkomst plaats in het archief.
Ron Elsinga vertelde een en ander over
het gebruik van het archief en vervolgens
konden we met zijn hulp aan de slag met
de vragen die er ook voor dit nummer
van Zutphense Pracht waren opgedoken.
Wie hebben er gewoond in het pand op
Turfstraat 10, waar nu een koffiewinkel
is verrezen? Zijn er nog oude foto's van
40 Zutphensepracht.nl