Instandhoudingsdialoog
Keurmerk
Lobbyen
in het onderhoud. In feite komt het
plaatsen van een monument neer op
gedeeltelijke onteigening. De eigenaar
wordt beperkt in het uitoefenen van het
eigendomsrecht. Dat betekent dat de
overheid de eigenaar moet ondersteunen
bij de instandhouding."
Nel Viersen is sinds 2011 voorzitter van
Bewoond Bewaard. Haar professionele
carrière als advocaat en bedrijfsjurist
heeft ze nog maar net achter zich. Ze is
een intensief beroepsleven gewend dat
zich deels in het buitenland afspeelde.
Meer vrije tijd en meer huiselijk leven
bevalt haar uitstekend, maar al snel werd
ze gevraagd voor deze functie. Half werk
is haar vreemd dus nu stelt ze zich tot
doel om een landelijke gesprekspartner
te zijn en daadwerkelijk invloed uit te
oefenen op het erfgoedbeleid van de
overheid. "Dat is hard nodig want de
laatste ontwikkelingen op het gebied van
Monumentenwetgeving zijn nadelig voor
particuliere monumenteneigenaren." Ze
noemt de beperking van de fiscale aftrek
van onderhoudskosten tot 80%. "Met
deze maatregel leveren de particuliere
monumenteneigenaren met z'n allen
€12 miljoen in. Op dit moment ligt
er een voorstel om de fiscale aftrek te
vervangen door een subsidie. Ook daar
moeten we alert zijn. Niet alleen wat
betreft het handhaven van de hoogte
van de tegemoetkoming, maar ook
om te voorkomen dat particuliere
eigenaren straks met een enorme
papierwinkel te maken krijgen." Nel
Viersen weert zich als voorzitter van
Bewoond Bewaard ook tegen het plan
om een instandhoudingsplicht in de
wet op te nemen. "Natuurlijk zijn er in
Nederland monumenten die er slecht
bijstaan. Die springen in het oog. Maar
90% van de Rijksmonumenten is in
goede tot zeer goede staat, ook dankzij
de gepassioneerde particulieren, die
goed voor monumenten zorgen. De
wet-en regelgeving geeft de gemeente
voldoende gereedschap om waar nodig op
te treden tegen eigenaren die hun pand
verwaarlozen. Een instandhoudingsplicht,
weer een extra regel, is niet nodig. De
kans dat de instandhoudingsplicht er
zal komen is gelukkig niet groot De
minister onderschrijft ons standpunt.
Waar het misgaat, is er vaak sprake van
conflicterende regelingen. Mooie plannen
voor een rendabele restauratie stranden
bijvoorbeeld op regelingen in verband
met de krimp. De gemeente bepaalt
daarin dat er geen nieuwe huisnummers
bij mogen komen en dat betekent niet
alleen een stop op nieuwbouw, maar ook
dat een monument niet opgedeeld kan
worden in meerdere appartementen. Dat
speelde bijvoorbeeld bij Dat Bolwerck in
Zutphen. Gelukkig is er nu een bewoner
gevonden die het pand als geheel huurt en
beneden gebruikt als expositieruimte en
als standplaats van de Celloacademie." Nel
Viersen pleit voor maatwerk dat past bij de
complexe werkelijkheid van monumenten.
"Elk monument heeft immers een eigen
verhaal en specifieke problemen die
om maatwerk vragen. Eigenaren en
overheid moeten elkaar helpen bij het
in stand houden van monumenten.
Geen instandhoudingsplicht maar een
instandhoudingsdialoog."
Helaas constateert Nel Viersen een trend
om wetgeving zo in te richten dat de
uitvoering administratief kan worden
afgehandeld met simpele beslissingen
achter het bureau. Met een keurmerk
van aannemers en andere vaklieden wil
de overheid de kwaliteit waarborgen. Op
die manier kan de beoordeling digitaal
achter een bureau plaats vinden. Zo'n
keurmerk is volgens Nel Viersen niet in
het belang van de kleine ambachtsman.
Het bestuur van de Stichting Erkende
Restauratiekwaliteit Monumentenzorg, die
gaat over het bevorderen van de kwaliteit
van restauratie, wordt gedomineerd door
afgevaardigden van de overheid en de
grote bedrijven. De richtlijnen, die de
Stichting ontwikkelt voor de beoordeling
zijn voor de kleinere bedrijven en
ZZP'ers een drempel. Iso-certificering is
tijdrovend en kost geld en al het geld dat
in certificering gaat zitten, moet straks
wel door de eigenaar/opdrachtgever
worden opgehoest. "Dat moet toch
anders kunnen,"stelt ze. "De particuliere
monumenteneigenaar werkt graag met een
plaatselijke aannemer of timmerman en
dat is ook vaak goedkoper. In Gelderland
is een systeem ontwikkeld, de Gelderse
Voet, dat beter bij de praktijk aansluit
en waar met name kleine bedrijven en
ZZP'ers zich kunnen laten kwalificeren.
Daarnaast zou er een soort website moeten
komen met ervaringen van particuliere
opdrachtgevers. Een soort IENS voor
vaklieden."
Er is volgens Viersen te weinig
integrale visie op Monumentenzorg
in Nederland. De beperkte middelen
voor monumentenzorg worden niet
optimaal verdeeld. Om de belangen van
de particuliere monumenteneigenaar
te behartigen maakt Viersen serieus
werk van lobbyen. Ze is bestuurslid
van de Federatie Instandhouding
Monumenten, de koepelorganisatie voor
monumentenorganisaties in Nederland.
Daarnaast is ze onlangs toegetreden tot
het Breed Overleg Monumenten, een
half jaarlijks informeel overleg op hoog
niveau. "Het is een goed teken dat men
mij daarvoor vraagt. Dat betekent dat
men de particuliere monumenteneigenaar
ook als een gesprekspartner ziet, en aan
onze inbreng belang wordt gehecht."
De Vereniging Bewoond Bewaard moet
dan wel voldoende draagvlak hebben
en nieuwe leden zijn dus zeer welkom.
Onlangs was de jaarlijkse ledenvergadering
in Zutphen en meestal hoort daar een
bezoekje bij aan het monument van
een van de leden. Dat lukte niet in
Zutphen, omdat het enige lid in een klein
monument woonde, dat zoveel bezoekers
niet kon bergen. Dat was aanleiding voor
Bewoond Bewaard om actiever leden te
werven Binnenkort start de vereniging
met een pilot in Zutphen en Bolward.
Lid of donateur worden?
Aanmelden op www.bewoondbewaard.nl
Zutphensepracht.nl 31
