Art Deco voorgevel
Televisie als concurrent
Uit de doorsnede van
Houtmarkt 64 blijkt de
hoogte van de begane
grond.
RAZ - collectie bouwtekeningen
toen naar elders. Daarna kwam er een meubelbedrijf in. Op
oude ansichten is nog de naam van het bedrijf te ontcijferen:
'Frederiks meubelbedrijf. Simone Spangberg en Linda Mierop,
twee van de 75 vrijwilligers die het huidige filmhuis draaiend
houden, deden in verband met het 95-jarig jubileum onderzoek
naar de geschiedenis van Luxor. Zij vonden aan de hand van
oude ansichten de naam van het meubelbedrijf Frederiks, op
de gevel aan de Houtmarkt. "Het pand is altijd gemakkelijk te
lokaliseren naast het Volkshuis," vertelt Simone. "Maar lang niet
alle voorgangers van het Luxor filmtheater zijn terug te vinden."
Met Linda doorzocht ze oude kranten op gegevens over de
opening van Luxor. In de tijd van de opening heerste de Spaanse
griep, de wereldwijde epidemie, die ook in Zutphen veel levens
eiste. Waarschijnlijk is de opening uitgesteld vanwege de Spaanse
griep.
Enkele jaren na de opening werd het pand verbouwd en voorzien
van de huidige voorgevel. Deze voorgevel is in 1925 ontworpen
door De Groninger architect J. Wibbelink en siert nog steeds de
Houtmarkt. Helaas is er wat achterstallig onderhoud. Fraai is de
entree met een brede naar boven versmallende trap, die via een
grote pui toegang geeft tot de begane grond. Heel functioneel is
de bijna pandbrede luifel waar bezoekers, die wachten om een
kaartje te kopen, kunnen schuilen voor de regen. De gehele pui is
gedecoreerd met tegels in art deco stijl. Je ziet twee afteeldingen
van een somber en een lachend gezicht. Ze zijn vast bedoeld om
te illustreren dat een film verschillende emoties op kan roepen.
Ook de tegelvloer dateert uit die tijd. De huidige directeur, Joeri
Bonsel, heeft veel oog voor de stijl van de voorgevel. Hij zorgde
voor een heel nieuwe huisstijl met een heel eigen lettertype,
waarvoor de belettering op het pand model stond. Binnen in
het pand is veel veranderd. In het bouwhistorisch onderzoek
van 2009 wordt vastgesteld dat veel van de oorspronkelijke
indeling bij een verbouwing in 1987 is verdwenen. Met bijgaande
tekening illustreert bouwhistoricus Jeroen Krijnen de originele
constructie van het pand. Boven de kelder zie je een ongewoon
hoge begane grond van 5,40 meter, die nog steeds in de voorgevel
te zien is.
Het filmtheater Luxor kent een geschiedenis van ups en
downs. Mevrouw Zieren maakte het allemaal mee. Vóór het
televisietijdperk was de film razend populair. Ze vertelt dat er
zeven dagen in de week twee voorstellingen waren, een om 19
uur en een om 22 uur. Op zondagmiddag is er een matinee.
Voor de hoofdfilm is er het polygoon journaal en daarna een
korte film, bijvoorbeeld Laurel en Hardy. Na de komst van de
televisie loopt het bezoekersaantal fors terug. In de hoogtijdagen
zijn er naast directeur Zieren wel drie mensen in dienst, na
1980 doet Zieren alles zelf, de kaartverkoop, het draaien van
de film en verkoop van ijsjes in de pauze. In 1988 verkoopt
hij de bioscoop omdat het niet meer rendabel is. Intussen is
er in Zutphen een nieuw initiatief, de Stichting Filmtheater
Zutphen. Met een filmweek onder het motto 'Zutphen verdient
een filmtheater' lukt het de stichting de financiering van een
verbouwing rond te krijgen, Tussen 1987 en '89 wordt Luxor
verbouwd tot een comfortabele zaal met 80 zitplaatsen en een
café in de gewel&elder. Een nieuwe organisatie die grotendeels
op vrijwilligers draait, zorgt tot op heden voor een goed lopend
filmhuis.
