Tekentjes tegen de heksen
Torenspits
ik daardoor uitspaarde schoof ik door naar de aannemer, dan
kon hij meer doen. En ik had subsidiepotjes. De gemeente en
de provincie gingen een heel eind met ons mee omdat wij zo
enthousiast waren."
Enthousiast is Van Dijk nog steeds. Tijdens een rondgang door
het gebouw weet hij precies te vertellen hoe het er vroeger heeft
uitgezien, wat er vooral in de vorige eeuw aan is verprutst en wat
hij heeft gedaan om het in de originele staat terug te brengen.
"De kelder was volgestort, die was niet meer te zien. Maar omdat
ik witkalk zag zitten wist ik voor 99 procent zeker dat er een
kelder had gezeten. Ik heb hem opengemaakt en nu kun je er
van binnenuit weer in." De stortgaten waar van bovenaf kolen
in werden gestort, zijn ook weer zichtbaar. De schoorsteen die
was dichtgemetseld heeft hij teruggebracht, evenals de schouw
en de omlijsting. "En zie je dat gleufje daar, onder het plafond?
Daaraan kun je zien dat er een systeemplafond zat. Dat heb ik
weggehaald en meteen nieuwe ornamenten aangebracht."
Tijdens het restaureren kwam er van alles tevoorschijn, vaak van
eeuwen geleden. "Als je de tent bloot hebt, lees je het verhaal
van het gebouw", zo beschrijft Van Dijk het. Heel bijzonder was
bijvoorbeeld de vondst van een 'gespelderd' plafond uit de 15e
eeuw. Zo'n plafond bestaat uit kleine troggewelfjes, die tussen de
balken zijn aangebracht. "Het was gemaakt van leem, houtjes,
stro en vezels. In Brabant en Limburg zijn zulke plafonds vaker
aangetroffen, maar boven de rivieren nog nooit. Ik had het
graag in het zicht willen hebben, maar dat kon niet vanwege
de brandwerendheid. Een glasplaat had gekund, maar dat is
kostbaar en de geldpot was leeg." Op de eerste verdieping lag een
grenen vloer, met daaronder de originele eiken vloer. Van Dijk:
"Die was doorgezakt, om hem vlak te maken hebben ze er een
grenen vloer overheen gelegd. Die heb ik eruit gehaald, die ligt
nu in het Six huis in Amsterdam."
Ook aan de buitenkant is veel gerestaureerd. Van Dijk wijst naar
de uitbouw rechts van het kerkgebouw: "Dat was de oude wc van
de kerk. Er zat een hardstenen vloer in, die heb ik eruit gehaald
en voor de entree gebruikt. Op het hek heb ik 150 torentjes
bijgemaakt, zodat het nu weer een eenheid is. De muur is
gestreken met kalkmortel en van de zandstenen band daaronder
heb ik een eenheid gemaakt. Dat soort dingen, dat vind ik leuk
om over na te denken."
Hij heeft de luiken teruggebracht en in de noordmuur twee
trompe l'oeil-ramen laten schilderen, "want dat deden ze vroeger
om raambelasting te ontduiken." Achter de muurankers in deze
muur heeft hij tekentjes gevonden die daar ooit zijn aangebracht
tegen de heksen. De achtermuur aan de Armenhage was voor 80
Wooninterieurwinkel Le Rideau
Aannemer Christiaans plaatst in 2011 de nieuwe torenspits
procent ingevallen, die ziet er ook weer degelijk en toonbaar uit.
Het is te zien dat er ooit ramen hebben gezeten. "Maar hoe dat er
precies uitzag weet ik niet. Er zijn geen foto's van, omdat het de
achterkant is."
Als laatste was de markante toren aan de beurt, die tot drie
jaar geleden een plat dak had, omdat de spits in 1971 vanwege
bouwvalligheid is verwijderd. "Het is altijd mijn wens geweest
om de torenspits terug te plaatsen", zegt Van Dijk, "ik dacht
alleen dat ik daar geen geld voor had. Maar op een gegeven
moment dacht ik: als ik het nu niet doe, dan komt hij er nooit
meer op. Ik had 25.000 euro en hoopte dat ik daarmee een eind
zou komen. Maar volgens de aannemer zou het zeker 70.000
euro gaan kosten, want er moest een steiger worden gebouwd en
dat maakt het heel duur. En toen dacht ik aan Peter Christiaans.
Hij is aannemer, en ik heb nog met hem in de klas gezeten. Peter
vond het een uitdaging en heeft in zijn werkplaats in de Hoven
een houten karkas van de torenspits gebouwd. Die heeft hij met
een oplegger hierheen gebracht, hij heeft hem met een kraan op
het terrein gezet en hier ter plekke afgebouwd. Op 7 februari
2011 is de spits opgetakeld. De haan heb ik maar laten zitten,
want die kostte ook nog eens 4500 euro."
Nicolien van Doorn
54
