-1
lp-'
v
~tirmir*^ f
V
Afb.20_.
Foto’s: Jeroen Krijnen - Gemeente Zutphen, tenzij anders vermeld.
Dendrochronologie
Uit bestudering van de wand bleek dat deze sinds de bouw
niet noemenswaardig was veranderd of aangetast, een gunstige
voorwaarde voor een dendrochronologische datering. Mede
door de goede toegankelijkheid kon op vier locaties een monster
genomen worden. Helaas kon vanwege het ontbreken van
voldoende jaarringen geen sluitende datering worden verkregen.
Dit is waarschijnlijk het gevolg van het feit dat voor dergelijke in
eiken uitgevoerde vakwerkwanden zullen daarom eveneens lastig
te dateren zijn.
De wand is opgebouwd uit vijf (verticale) eiken stijlen waartussen
per segment twee (horizontale) eiken regels zijn toegepast, die met
een halfhoutse verbinding op de stijlen zijn gespijkerd. (afb.18) De
derde regel gaat schuil achter het plafond. Op de eerste verdieping
is één meter boven de vloer een vierde regel zichtbaar die de
oorspronkelijke positie van de eerste verdiepingsvloer markeert.
Omdat elk vak ongeveer een meter hoog is, was de begane
grond oorspronkelijk ongeveer vier meter hoog. De huidige
verdiepingshoogten dateren uit de 19e eeuw en zijn jonger dan de
vakwerkwand. De eiken kapconstructie op zolder maakt deel uit
van de bouwfase die de tegenwoordige hoofdvorm in hoge mate
bepaalt en een gebouw opleverde dat in eerste instantie bestond
uit een dubbelbreed pand met een hoge begane grond en een
zolder. De kapconstructie bestaat uit een eiken dekbalkgebint die
eiken sporengespannen draagt. Om in de negentiende eeuw een
volwaardige verdieping aan het huis te kunnen toevoegen en de
voorgevel te vernieuwen zijn de spantbenen van het gebint aan de
onderzijde ingekort en later is de dekbalk doorgezaagd. (afb.20)
De eiken daksporen zijn ongemoeid gelaten. Het materiaalgebruik
en de constructieve kenmerken van de oudste onderdelen van de
kap wijzen op een datering in de 16e of 17e eeuw. Dit kan wijzen
op een gelijktijdige datering met de vakwerkwand, aangezien deze
gelet op het gebruikte eikenhout en de hergebruikte stenen in
de periode 1650-1850 kan zijn opgetrokken. Het achterhuis is in
ieder geval jonger en dateert vermoedelijk uit dezelfde tijd als de
verbouwing van het voorhuis in de negentiende eeuw.
De kapconstructie van Laarstraat 9 bestaat uit een (verzaagd) eiken
dekbalkgebint dat de eiken sporengespannen draagt.
Voetnoten
1 Stenvert, R, Chr. Kolman et.al., Monumenten in Nederland. Gelderland, Zwolle/Zeist
2000, 359
2 Bijvoorbeeld op de begane grond van Turfstraat 21, gedateerd 1468 (d) en in de
tussenmuur van Lange Hofstraat 23-25, gedateerd 1426 (d)
3 Recent is door Edwin Orsel in Leiden aangetoond dat op deze wijze aangebrachte
ongeschaafde vuren balken ten behoeve van stucplafonds ook uit de 18e eeuw kunnen
dateren. E. Orsel, Baddingen of platen. Vroege, ongeschaafde 'plaat'-balklagen, in:
Nieuwsbrief Stichting Bouwhistorie Nederland, 52 mei 2012, 65-70
4 Bert Fermin en Michel Groothedde, Een zoektocht naar de stadsmuur. Archeologische
begeleiding van Bornhovestraat 45 in Zutphen, Zutphense Archeologische Publicaties
75, Zutphen 2012, 13
De pui van Laarstraat 9 uit 1933 was ernstig aangetast door corrosie.
Afb.19