Heeft Zutphen het oudste huis van Nederland?
Raadhuissteeg 6
Er is een beetje kinnesinne tussen Deventer en Zutphen.
Deventer meent het oudste huis van Nederland te hebben
maar het is goed mogelijk dat een kelder in Zutphen de sporen
van een ouder huis draagt.
Michael Kors kocht twintig jaar geleden een pakhuis in
de Raadhuissteeg met een bovenwoning. Hij kocht het als
achttiende- eeuws huis, maar al snel bleek het bovenhuis uit de
vijftiende of zestiende eeuw te stammen. Er was ook een kelder
onder, maar die was slechts toegankelijk via een 'kruip door
sluip door' weggetje. Kors is een wijnliefaebber en het leek hem
leuk een kelder te hebben om een voorraadje wijn op te slaan.
Hij droomde van een mooie vloer van oude kloostermoppen
in zijn kelder, maar een offerte voor die vloer schrikte hem
af. Dertig duizend gulden voor een vloertje. Makelaar Frans
van de Beukel kwam een keer langs en zag dat deze kelder
iets bijzonders was. Hij belde met Michel Groothedde,
stadsarcheoloog van Zutphen en die kwam met een Deventer
bouwhistoricus snel kijken. Na een eerste verkenning stelden
ze vast dat dit wel een van de oudste stenen woonhuizen van
Nederland moest zijn. Sporen in de kelder wezen op een
datering tussen 1100 en 1200 na Christus.
Snel daarna begon het archeologisch onderzoek. Kors zal het
niet snel vergeten. Emmertje voor emmertje moest het puin
afgevoerd worden via de ingewikkelde toegang. Er moest heel
behoedzaam worden uitgegraven, eerste een halve meter over de
hele vloer,daarna nog twee testputjes van nog eens anderhalve
meter. Met kwastjes en lepeltjes gingen de archeologen te werk.
"Waar is de pot met goud?", dacht Kors. Geen goud, maar
wel iets anders kwam tevoorschijn. Zijn droom over een vloer
met kloostermoppen ging in vervulling. Niet één vloer, maar
meerdere vloeren. Om de dertig of veertig cm lag er weer een
vloer. De diepere vloeren waren te oud en onbruikbaar voor
hergebruik, maar hij hield genoeg kloostermoppen over om zijn
droomvloer te maken. Intussen kreeg Groothedde steeds meer
zekerheid. Onder de vloer en achter het pleisterwerk van de
kelder staan vier muren van een oud Romaans huis. De muren
zijn gebouwd met tufsteen en moerasijzererts. Beide materialen
zijn nog goed te zien in de huidige kelder. Tufsteen importeerde
men vroeger uit de Eifel en werd tot de komst van baksteen
rond 1225-1250 als bouwmateriaal gebruikt. Moerasijzererts
vond men in de beekdalen van Zutphen. Wat nu kelder is,
was vóór 1250 begane grond. Het waterpeil van de IJssel steeg
tussen 1200 en 1400 enkele meters en de stad is daarom flink
opgehoogd.
De datering van de kelder was aanvankelijk naar schatting ouder
dan het oudste stenen huis van Nederland, dat in Deventer
staat. Dat huis is nog in zijn geheel te bezichtigen, terwijl
het in de Raadhuissteeg alleen om een kelder gaat. Er is een
lichte rivaliteit tussen de beide Hanzesteden, wie zich nu mag
profileren met het oudste huis van Nederland.
