Beukerstraat 81
Dit pand valt aan de straatzijde op door de in twee fasen tot stand
gekomen gemetselde in- en uitzwenkende klokgevel. Het is de
linkerhelft van een huis met de nokrichting haaks opde straat
en heeft een begane grond, een verdieping en een zolder. Tot
voor enkele jaren was in het pand snackbar Yellow gevestigd,
tegenwoordig is het in gebruik bij een kebab-restaurant.
De gevel van nummer 81 is op de begane grond voorzien van
een winkelpui daterend uit circa 1870. Ter hoogte van de eerste
verdieping kan links van de twee vensters een korte zandstenen
latei worden waargenomen met eronder dichtzettingssporen.
Dit markeert de plaats van de vroegere goot en is een aanwijzing
voor een oude (verdwenen) kapconstructie. Op zolder heeft de
gevel een hijsvenster met twee luiken met glas dat diende voor de
hijsinstallatie met de hijsbalk erboven.
De indeling op de begane grond is opmerkelijk, het is aan de
achterzijde namelijk gesplitst in een halve kelder met erboven
een opkamer. De opkamer bezit een fraaie hangschouw uit de
eerste helft van de 18de eeuw. De schouw is rond 1900 aan de
onderzijde enigzins aangevuld en kreeg onder het plafond een
nieuwe randbalk die om de boezem heen werd getimmerd. Deze
randbalk hoort bij een volledig nieuwe balklaag die toen boven
dit deel van het huis werd aangebracht en waarbij de vloer van de
eerste verdieping werd opgehoogd.
De balklaag in de voorste zes en een halve meter van het pand
bestaat uit ongeschaafde grenen balken van 22 centimeter hoog
waartegen in eerste instantie (rond 1870) een plafond van houten
delen was gespijkerd. Rond 1900 is dit plafond verfraaid met een
stucplafond op een drager van rietmatten.
Onderslagconstructie
Blikvanger op de begane grond is de tijdens de meest recente
verbouwing aangetroffen eiken onderslagconstructie in de
zijmuur met het rechter buurpand. Deze constructie dient om de
vloerbalken van de eerste verdieping op te vangen en ging schuil
achter dikke lagen pleisterwerk. Parallel lopende, loodrechte en
schuine verlopende scheurtjes maakten nieuwsgierig en aangezien
de slechte hechting op de ondergrond herstelwerk noodzakelijk
maakte, werd besloten om gericht het loszittende pleisterwerk te
verwijderen. Tevoorschijn kwam een uit twee helften bestaande,
eiken onderslagbalk, die in het midden wordt opgevangen door
een eiken slof en een verticale eiken stijl. Op de onderslagbalk
rusten de verdiepingsbalken van zowel 81, alsmede de rechterhelft
van het pand. De stijl is voor de stabiliteit in de lengte voorzien
van zogenaamde korbeels, twee schuingeplaatste eiken krommers
die met pennen en toognagels in de constuctie zijn verankerd. De
constructie is op de hoeken netjes afgeschuind en de uiteinden
van de slof zijn van een versierende profilering voorzien, hetgeen
duidelijk maakt dat de constructie bij de bouw geheel vrij in de
ruimte heeft gestaan. De constructie is dendrochronologisch
gedateerd (jaarringen onderzoek) op1361 voor de stijl en 1480
voor de onderslagbalk. De datering van de balk hangt mogelijk
samen met een aanpassing van de constructie.
Onderslagconstructies zijn in Zutphen bekend in een aantal
panden uit de veertiende eeuw en dan met name in de
kapconstructie. Een bewaard gebleven eiken onderslagconstructie
op de begane grond is gelet op de grotere erosie een
zeldzaamheid. Enkele jaren geleden werd in het pand Houtmarkt
een enigszins vergelijkbare constructie met dubbele stijlen
aangetroffen, het tegenovergelegen huis Gelre, Houtmarkt 42-44
heeft een vergelijkbare constructie met een enkele stijl. Zoals in
Beukerstraat 81 maar met een hoge begane grond en verdieping.
Tien jaar geleden zijn de verdieping en de zolder tijdens een
verbouwing al eens onderzocht. Er werden toen met name
waarnemingen gedaan die meer vertelden over een grote
verbouwing uit de periode rond 1900. Bij deze verbouwing
hoort de aanwezige trap naar de zolder die aan de onderzijde
aansluiting heeft gehad op een verdwenen deel vanaf de begane
grond. Ook de enkelvoudige, grenen zolderbalklaag dateert uit
deze tijd. De balken zijn zeer smal en relatief hoog (ca. 7 x 18cm)
en op de hoeken voorzien van profielering. Deze balklaag zal
gelijktijdig met de balklaag boven de opkamer en de trap zijn
geplaatst en is oorspronkelijk in het zicht geweest.
25
