Lijmerij op de Mars
Duizenden schapenpoten
Op de Mars in Zutphen werden dit jaar twee sleuven getrokken
op het voormalige Reesinkterrein. De sleuven hadden tot
doel om daar ter plekke inzicht te verkrijgen in de opbouw van
de vestinggrachten en -wallen. Een van de interessantste
fenomenen, die daarbij aan het licht kwam, was een laag botten
op het noordelijke grachttalud. De bottenlaag bestond voor
ca. 97 uit onderpoten van schapen (en daarnaast nog wat
runderbot). In totaal moeten hier vele duizenden schapenpoten
de vroege 14e eeuw. In deze laag werden ondanks het geringe
onderzochte oppervlak tal van vondsten gedaan: o.a. veel
aardewerk, een stuk van een gedraaide houten kom, stukken van
schoenen en paardentuig. Bijzonder was ook de vondst van een
groot aantal bokkenhoorns. Deze vertoonden bewerkingssporen:
de puntjes waren afgezaagd en er waren boorgaten in aanwezig.
Nadat de hoorns gekookt zijn werd de voorbewerkte hoornen
schacht van de hoornpit afgetikt en kon er muziek gemaakt worden
op de hoorns. Dergelijke hoorns worden nu nog steeds gebruikt in
Scandinavische volksmuziek.
Een andere vondstcategorie bestaat uit smeedafval. Behalve
dat er smeedslakken werden gevonden is er ook steenkool
aangetroffen. Uit tollijsten weten we dat Zutphense schippers
in de 13e en 14e eeuw steenkool haalden uit Noord-Engeland.
Pas daarna kwam Duitse steenkool beschikbaar. Steenkool werd
in de middeleeuwen niet gebruikt voor verwarming maar voor
ijzerverwerking.
Riolen Warnsveld
De middeleeuwse topografie van Warnsveld
In Warnsveld is de vernieuwing van riolen archeologisch begeleid
in de Peppelenweg, Abersonlaan, Rhienderinklaan, Kozakkenlaan
en Veldensebosweg. Het veldwerk van het project is nog niet
afgerond.
In de Abersonlaan werd een opgravingsvlak in de sleuf aangelegd,
omdat hier in 2004 een houten waterput was aangetroffen met
een dendrochronologische datering in 1059. De insteek van
deze waterput werd teruggevonden. Pal er tegenaan lag een
gebouw met houten staanders, dat qua tijd prima bij deze put
zou kunnen horen. Naast dit gebouw werd een brede baan
aangetroffen van elkaar in tijd opvolgende greppels. Deze lijken
te beginnen in de 11e eeuw en lopen door tot in de 19e eeuw.
In één van de greppels werd bovendien een diepe 14e-eeuwse
waterkuil aangetroffen. Het erf, dat hier werd aangesneden, is het
Rhienderink. Het Rhienderink wordt in de 14e eeuw voor het eerst
genoemd, maar gaat dus zeker terug tot de 11e eeuw. De latere
versie van de hoeve ligt op een iets andere plek op het erf. De
boerderij werd pas in de 20e eeuw gesloopt.
Voor de rest van het project waren we aangewezen op
waarnemingen tussen het leggen van de buizen door. Dagelijks
zijn waarnemingen gedaan. In de profielen van deze sleuven
werden greppels en kuilen uit de middeleeuwen en nieuwe tijd
Een greep uit de verzameling schapen- en runderbotten uit de afvallaag
van de lijmerij
liggen. Gezien de locatie zal het gaan om afval van de lijmerij die
hier tot 1863 gevestigd was. De botten, die ondanks de gunstige
conserveringsomstandigheden behoorlijk bros zijn, zullen zijn
uitgekookt omwille van lijmproductie. In 2012 wordt een deel van
de lijmerij zelf onderzocht en een groot deel van de vestingmuur en
de brug over de gracht.
Nieuwstad
Bokkenhoorns als muziekintrument
Een kleine waarneming vond plaats in de Nieuwstad de
straat). Het ging hier om de ingraving van een zogenaamde urilift
(verzinkbaar openbaar urinoir). De locatie, op de middeleeuwse
Mosmarkt (groentemarkt), doorsneed een dik humeus pakket uit
Hoornpitten van drie bokken en een koe. De bokkenhoorns zijn
afvalproducten van signaalhoorns
Het opschaven van een vlak om de oude riolering heen op het lle-eeuwse
erve Rhienderink in de Abersonlaan