Gevelrestauratie
Zutphen-Molmen taal
75 1980 1985 1990 1995 2000 2005
A Met buisjes van Karsten wordt de
mate van opname en afdracht van
vocht in het metselwerk bepaald.
Foto Dirk Punt - gemeente Zutphen
Niet alleen regenwater trekt in een
gevel, ook condens, optrekkend
vocht en water dat door gevelaan
sluitingen in het metselwerk naar
beneden zakt. Omdat de steen zelf
waterdicht is droogt de gevel via de
randen van de steen en het voeg
werk. Foto Dirk Punt - gemeente Zutphen
Met een voeghardheidsmeter wordt de hardheid van de voegen
gemeten. Foto Dirk Punt - gemeente Zutphen
kleine bindmiddeldeeltjes naar de baksteen
gezogen, die na verharding voor "ankertjes"
kunnen zorgen. Deze ankertjes zorgen voor
een extra hechting buiten de mechanische
hechting aan de steen. Tevens wordt door een
hydrofobering het vochttransport van binnen
naar buiten verhinderd omdat de toplaag
is afgesloten. Omdat de steen waterdicht is
concentreert zich het vochttransport langs de
randen van de steen en het voegwerk.
Dit relatief kleine oppervlak slijt, wat resul
teert - mede door het genoemde "hechtings
probleem" - in uitgevallen en uitgesleten
voegwerk.
De projectleider van de gemeente Zutphen
heeft na uitvoerig onderzoek in het kader van
een (inmiddels met succes afgeronde) oplei
ding tot HBO-restauratiespecialist dit project
gecoördineerd. In overleg met een gespecia
liseerd restauratievoegbedrijf, de Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en monu
mentenzorg van de gemeente is vervolgens
de aanpak bepaald.
Allereerst moest het restant van het voegwerk
van de gehele topgevel worden uitgehaald.
Er is ervoor gekozen om het voegwerk met
een grotere diepte (5 centimeter) te verwij
deren. Hiervoor is gebruik gemaakt van een
speciale voegenfrees. De voegen zijn zo diep
uitgehaald om een stevige hechting tus
sen metselsteen en voegmortel mogelijk te
maken.
Om de juiste voegmortel te bepalen voor de
nieuwe voegen zijn een aantal proeven opge
zet. De proeven zijn na droging onderworpen
aan een aantal tests. De vochtopname en -
afdracht is gemeten door middel van buisjes
van Karsten en de hardheid van de voegenis
gemeten met een voeghardheidsmeter. Uit
eindelijk is gekozen voor een reine kalkvoeg
met een hydrauliciteit NHL 5, die helpt de
gevel het vocht beter te reguleren. Kalkvoe-
gen kunnen vocht goed opnemen. Zowel
regenwater, condensvocht wat in de gevel
ontstaat, als optrekkend vocht kan goed wor
den afgegeven aan het oppervlak en wordt
niet ingesloten.
Daarnaast zijn een aantal rollagen en pinakels
die los op de gevel lagen opnieuw vermetseld
en zijn er ter plaatse van scheuren rvs ankers
geplaatst. Bij de werkzaamheden wordt nauw
gelet op aanwezige bouwsporen en detail
lering die vooraf zijn vastgelegd, zodat deze
gehandhaafd kunnen worden. De uitvoering
is inmiddels in volle gang en de resultaten zul
len zowel door de Rijksdienst als de Gemeen
te in de toekomst worden gemonitord om te
leren hoe deze ingewikkelde problemen kun
nen worden verholpen.
9
