Kurkisolatie met een
geurtje in het Koelhuis
te Zutphen
TEER, PEK EN PADDESTOELVLOEREN
Aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) worden met enige regelmaat uitdagende vragen voorgelegd.
Zo benaderde in april j.l. de gemeente Zutphen de dienst met de vraag of ze een zwartbruin bouwmateriaal wilde
duiden. Wat was namelijk het geval, de gemeente is van plan om het voormalige koelhuis 'De Landbouw' aan de
Havenstraat hoek Parkstraat, te herbestemmen. Als voorbereiding daartoe moesten diverse latere uitbreidingen
en obstakels in en rond het koelhuis worden gesloopt. Tijdens deze sloop kwam een onbekend isolatiemateriaal
met een penetrante, aan teer denkende stank vrij. Het materiaal lijkt vanwege zijn lichte gewicht en toepassing op
isolatie, maar die teerlucht is hoogst vreemd. Omdat dit materiaal onbekend is bij de RCE, is direct een onderzoek
gestart.
Referentiecollectie
mb \i \j
A
ien Kooij i.s.m. Jeroen Krijnen
1820 1825 1830 1835 1840 1845 1850 1855 1860 1865 1870 1875 1880 1
1890 1895 1900 1905 1910
In ons land is nergens een referentiecol
lectie van isolatiematerialen aanwezig waar
je materialen kunt vergelijken. Omdat bij de
RCE al enkele jaren onderzoek plaats vindt
naar het isoleren van monumenten, zowel in
het heden als ook in het verleden, en naar
historische isolatiematerialen, kwam de vraag
op het juiste moment. Bij de RCE wordt
geprobeerd een eerste verzameling van isola
tiematerialen aan te leggen die kan dienen als
referentiecollectie maar die is nog lang niet
compleet. Om zicht te krijgen op wat er aan
materialen zoal is toegepast, wordt waar dat
mogelijk is kleine stukjes isolatiemateriaal ver
zameld en daarna onderzocht. Bij toeval treft
men in monumenten isolatiemateriaal aan,
want veel materiaal zit verstopt en komt vrij
wel nooit in het zicht. Soms bereiken via het
netwerk de RCE voorbeelden en monsters. Er
was nog geen monster aanwezig dat maar
enigszins leek op het Zutphense materiaal.
Uit het meerjarige onderzoek blijkt dat monu
menten al eeuwen lang worden geïsoleerd.
Isoleren is dus niet een fenomeen van de laat
ste 50 jaar. In het begin werden uitsluitend
organische materialen toegepast. Turf, stro,
hooi, kaf, riet, boekweitdoppen en nog veel
meer materialen zijn aangetroffen. Hoewel
al deze materialen als onderdeel van onze
monumenten beschermd zijn, ging en gaat
men er doorgaans niet respectvol mee om.
Zelfs recente ontdekkingen zijn tijdens de
Tijdens de sloop van de isolatieafwerking in het Koelhuis kwam een
penetrante, aan teer denkende stank vrij. Foto Ben Kooij - RCE 2011
Zutghen
