Monumenten energiezuinig
Duurzaamheid en energiebesparing zijn een top thema op de politieke agenda. Hoe kunnen we een bestendige
samenleving creëren en oplossingen bedenken die langer stand houden, minder energie kosten, minder
grondstoffen vergen en (daarmee) minder schade aan mens en milieu veroorzaken.
A
Hendrik Haafkens
1820 1825 1830 1835 1840 1845 1850 1855 1860 1865 1870 1875 1880 1
1890 1895 1900 1905 1910
Ook de gemeente Zutphen werkt aan een
energie neutrale stad. Monumentenzorg
Zutphen heeft van het College van B&W
de opdracht gekregen om te onderzoeken
op welke wijze de historische stad kan
bijdragen aan de noodzakelijke besparingen
op energie. Deze vraag kwam niet alleen van
het college maar ook van het Wijnhuisfonds
van Zutphen en de NV Stadsherstel. Beide
instanties beheren een belangrijk deel van
de rijksmonumenten in de binnenstad.
Zij zien een versneld verloop en een
toename van klachten over het matige
wooncomfort bij een hoog energieverbruik.
De verhuurbaarheid van historische maar
tochtige panden neemt af. Een te hoge
energierekening zal de komende jaren
voor veel mensen een onoverkomelijk
probleem worden., waarbij verhuizingen
niet ondenkbeeldig zijn. Leegstand ligt dan
op de loer. Dat is niet alleen slecht voor de
verhuurder maar uiteindelijk ook voor de
monumenten.
De basis van het project 'monumenten
energiezuinig' is de samenwerking van een
10tal steden binnen de Federatie van Grote
Monumentengemeenten in Nederland (FGM).
Op initiatief van de gemeente Haarlem is
gestart met het formuleren van praktische
uitgangspunten. Deze uitgangspunten
worden gebundeld in een document met de
titel: 'Toolkit Monumenten'. De toolkit is net
als de 'Toolkit bestaande bouw' of de 'Toolkit
duurzaam bouwen' een belangrijk hulpmiddel
bij het vinden van de juiste maatregelen
voor het energiezuiniger maken van een
monument. Met de Toolkit kan de eigenaar
op zoek naar een pakket van samenhangende
maatregelen. De maatregelen mogen de
monumentale waarden niet aantasten
en mogen niet resulteren in een onjuiste
vochtbalans in het gebouw. Een ongunstige
vochtbalans is niet alleen nadelig voor de
gezondheid van de bewoners, het levert
ook grote gevolgschade aan het monument.
Na 40 jaar 'nieuwe' isolatiegeschiedenis
ontdekken we in Zutphen de laatste jaren
vaker grote schade aan de monumenten door
onjuist toegepaste isolatie. Vooral omdat
door de ongunstige vochtbalans grote delen
van balklagen en kapconstructies achter
voorzetwanden en gipskartonplaten zijn
verrot. De toolkit is een goed hulpmiddel
om de juiste afwegingen te maken. Met de
toolkit komen 2 zaken bij elkaar, informatie
over samenhangende maatregelen en de
toelaatbaarheid van de maatregel vanuit het
oogpunt van monumentenzorg.
Naast de ontwikkeling van de toolkit is er
literatuur en referentieonderzoek uitgevoerd.
Een infraroodscan van isolatielekken
in een slecht geisoleerde oude
woning.
Wat meer dan 500 jaar heeft stand
gehouden kan door een onvoldoen
de uitgedacht dan wel een ondes
kundig uitgevoerd isolatieplan snel
tot pulp vergaan: aantasting van
eiken balkkoppen in een gemeente
lijk monument, geconstateerd veer
tien jaar na een grote restauratie.
Foto Jeroen Krijnen - gemeente Zutphen
Zutghen
