Detail van de trap naar de boven
woning.
Groenmarkt 33-35
1 820 1 82 5 1 830 1 835 1 840 1 845 1 850 1 855 1 860 1 865 1 870 1 875 1 880 1
1890 1895 1900 1905 1910
Foto Jeroen Krijnen - gemeente Zutphen
14c 16ceeuw 15t - 1fl« eeuw ct.tSH
Overzicht van de belangrijkste bouwfasen van Groenmarkt 28: in de 14e eeuw
was sprake van een onderkelderd, bakstenen huis met een verdieping en een
sporenkap naast een steeg, de kap was gelet op de breedte van het huis
mogelijk met langsondersteuning uitgevoerd. In de 15e of 16e eeuw is het
pand met een verdieping verhoogd en de kap integraal vernieuwd. De steeg
is mogelijk in het tweede kwart van de 18e eeuw overbouwd. Rond 1850 is de
middeleeuwse rechter zijmuur van het huis gesloopt en de steeg naar binnen
verbreed, gelijktijdig is de voorgevel vernieuwd. Bewerking Jeroen Krijnen - gemeente
Zutphen naar opmeting I'M Architecten - Deventer
rechts een gang of steeg van ruim een meter
breed, die zeker in het midden van de 18e
eeuw al was overbouwd en bij het huis was
getrokken. Dergelijke stegen zijn een interes
sant fenomeen want ze verwijzen mogelijk
naar een perceelsgeschiedenis die nog stamt
uit de houtbouw. Na de stadsbranden in de
late 13e eeuw en vroege 14e eeuw werden
de eerste stenen huizen op het oude grond
plan herbouwd, hetgeen brede osendruppen
tussen de huizen opleverde3. Dergelijke ste
gen zijn nog te vinden op een aantal plaatsen
in de wijk Barlheze, o.a. tussen de panden
Broederenkerkplein 19 en 21. Naarmate de
verstening in de loop van de 14e eeuw vor
derde werden de huizen meer met gemeen
schappelijke bakstenen muren gebouwd.
In Groenmarkt 28 is in een later stadium de
functionaliteit van het huis vergroot door de
steeg te verbreden. Dit werd gedaan door
circa 70 centimeter links van de middeleeuw
se zijgevel een nieuwe, smallere muur op te
trekken over de volle hoogte van het huis,
waarna de oude muur kon worden gesloopt.
Dit is waarschijnlijk uitgevoerd in combinatie
met het volledig vernieuwen van de voorge
vel. Het is denkbaar dat deze verbouwing is
uitgevoerd in opdracht van Abraham Jacob
Fortuin. Hij koopt het pand op 9 juni 1846 op
een publieke veiling. Het is een vermogend
man die, als hij bijna 30 jaar later overlijdt
(27-9-1875), een vermogen achterlaat van
Fl 98.598,43.
In de jaren 1896 en in 1905 worden delen
van het bezit afgescheiden. Dit kan aanleiding
zijn geweest wijzigingen aan het pand door te
voeren, zoals de bouw van de winkelpui. Hier
mee in verband staand is ook het stucplafond
met gebogen koof op de begane grond aan
gebracht, werd het het trappenhuis voor de
bovenwoning aangepast en nieuwe decoratie
in diverse vertrekken aangebracht. In 1926 of
1932 is vervolgens de winkelpui verfraaid met
glas-in-lood bovenlichten.
Een verbouwing tot appartementen van de
bovenwoningen van deze rijksmonumen
ten was aanleiding om een bouwhistorisch
vooronderzoek te starten. Een deel van de
bouwgeschiedenis van nummer 35 was reeds
bekend door onderzoek enkele jaren gele
den tijdens een verbouwing van het rechter
buurpand op nummer 37 waarmee nummer
35 een constructieve eenheid vormt. Dendro-
chronologisch onderzoek bracht hier toen aan
het licht dat het moet gaan om een pand dat
tussen 1325 en 1337 moet zijn gebouwd.
Met deze datering en enkele waarnemingen
van historisch metselwerk4 bestond een zeer
sterke aanwijzing dat de muur tussen 33 en
35 ook uit deze periode kon dateren. Omdat
de begane grond onvoldoende kon worden
bekeken en het interieur van Groenmarkt
33 op de verdieping in het verleden al eens
was verbouwd, kwam de bouwhistorische
informatie vooral van de muren en de kap
constructie. Deze als sporenkap opgebouwde
constructie bleek oorspronkelijk met dubbele
haanhouten uitgevoerd te zijn geweest. Om
voldoende stahoogte te creëeren, waren de
onderste haanhouten al eens vervangen,
maar de bovenste waren nog aanwezig en
na de bouw was deze constructie nooit meer
gewijzigd. De aanwezige opeenvolgende
telmerken bevestigden dit. De relatief platte,
plankachtige, eiken daksporen deden een
zeer oude datering vermoeden hetgeen door
De panden Groenmarkt 33, 35 en 37
dateren alle drie uit de 14e eeuw.
Foto Jeroen Krijnen - gemeente Zutphen
16
