Bouwen en behouden in Zutphen (2)
De berkelstuw
Een ander voorbeeld van bouwen en behouden in zutphen is het herstel van het rijksmonument
"de Berkelstuw" ter hoogte van het Ruitershofje. Onder leiding van dhr. T. Lammerts van het gemeentelijk
expertisecentrum heeft de gemeente deze stuw gerestaureerd, weer watervoerend gemaakt en is aansluitend
7 meter gracht weer uitgegraven. De Berkelstuw is een opvallende schakel in het watererfgoed van de
gemeente Zutphen. De stuw markeert het begin van de oorspronkelijke binnengracht en regelde het
waterniveau van de gracht ten opzichte van de Berkel. De gracht liep oorspronkelijk door in de richting van de
Paardenwal.
Zu t p he n-M oilmen taal
Hendrik Haafkens
I11111111111111111b-
1 91 5 1 920 1 92 5 1 930 1 935 1 940 1 945 1 950 1 955 1 960 1 965 1 970 1 975 1 980 1 985 1 990 1 995 2000 2005
Directe aanleiding voor de werkzaamheden
was de zorgwekkende toestand van het sluis
je. De fundering van eiken planken, palen en
kespen was nog goed, maar door de grond-
druk van het talud van de Rijkenhage waren
de keermuren in slechte staat. Door vorst en
en inwerking van water was het voegwerk
slecht. Ook een hoekblok van het sluisje was
volledig verweerd. Bovenal was de stuw fei
telijk een functieloos rudiment, want er kon
geen water meer door de stuw en de heul
- het gemetselde tunneltje tussen de Binnen
gracht en de Berkel dat dient om de gracht te
kunnen spuien met vers Berkelwater - onder
de weg lag vol slib en puin.
Basis van het restauratieplan van Lammerts
was het herstel van de watervoerende functie.
In een interview met de bovenstaande auteur
heeft hij de restauratie in detail toegelicht.
Allereerst is er gewerkt aan het bouwkundig
slechte metselwerk van de vleugel keermuren,
de opvallendste en meest oorspronkelijke
delen van de stuw.
Er is voorzichtig omgegaan met dit oorspron
kelijke materiaal. In plaats van sloop en her
bouw met de oude stenen is het muurwerk in
blokken gezaagd en op liggers gezet. Achter
de oorspronkelijke positie van de gemet
selde keermuur is een betonnen keermuur
gemaakt. Een bijzondere vondst bij deze
werkzaamheden was de walbeschoeiing van
het Berkel talud. Deze bestond uit een aantal
oude grafstenen. Na restauratie van scheuren
en het voegwerk in de blokken metselwerk
zijn deze weer op hun oorspronkelijke positie
19
