Wallen, grachten Bert Fer
en een oude deur
Monumentenmishandeling
C o r n e l i s
Archeologisch onderzoek in Houtmarkt 63 te Zutphen
In maart 2008 vond archeologisch onderzoek plaats in de kelders van Houtmarkt 63c. Aanleiding vormde de
aanleg van een zwembad in de kelder met de daar bijbehorende infrastructuur.
Zutphen-Molmen taal
Mishandeling van een monument? Mishandeling van een mens is natuurlijk erger.
Hoewel? Blauwe plekken genezen na een paar dagen terwijl het (gedeeltelijk) slopen van een eeuwenoud monument onherstelbaar is.
Reconstructie blijft behelpen. Het erge van een mens mishandelen is dat je weet wat je doet, al gebeurt dat misschien in een vlaag van
woede. Monumentenmishandeling komt niet voort uit woede of boosheid, maar uit zuinigheid of slordigheid. Hoewel?
Er was eens een gemeentelijk monument in Zutphen. De eigenaar diende circa 10 jaar geleden een ondoordacht verbouwingsplan in
met weinig respect voor dit monumentenpand. Dat werd natuurlijk door de gemeente afgewezen. Uit boosheid over de afwijzing,
zo lijkt het, heeft hij zijn pand jarenlang laten verkrotten, als wraak op de gemeente. Op het laatst zat er een gat in het dak van een
vierkante meter! Wat was het een kleine moeite geweest om daar tijdelijk een stuk zeil voor te spannen.
Voor monumenten bestaat er geen onderhoudsplicht, op grond waarvan de gemeente kan optreden. Jammer van het pand.
Maar natuurlijk ook de domheid ten top natuurlijk: vrijwillig je eigen kostbare pand naar de knoppen laten gaan!
Maar nu wordt het pand dan eindelijk toch gerestaureerd; met royale overheidssubsidie. Veel van de fraaie kap moet door al die nala
tigheid helaas de container in, maar vooruit. Toch wil de eigenaar de gemeente nog een kunstje flikken. Hij heeft een architect bereid
gevonden om een herstelplan te maken voor het pand. Keurig is de monumentenvergunning en de bouwvergunning ingediend: met
herstel van de oude kap. Maar wat doet de eigenaar? De aannemer krijgt de opdracht om buiten de gemeente om gewoon de hele
historische kap in de container te flikkeren. O, ja het nog gave hijswiel mag van hem blijven. Net als mishandeling van mensen is dit
een misdrijf. De gemeente zou hiervoor aangifte kunnen doen bij de politie! Maar wat doet de gemeente? Die geeft de eigenaar een
boete of zo. Softe reactie natuurlijk.
Opsluiten die man! Nou ja, vastketenen aan zo'n monumentale middeleeuwse schandpaal onder de Wijnhuistoren is ook wel wat.
Lekker gooien met rotte eieren en tomaten! Of valt dat ook onder mishandeling?
In de kelders van Houtmarkt 63c zijn twee
werkputten aangelegd. De kelder aan de zijde
van de markt is een grote 13e-eeuwse kelder
met een later ingekast gewelf. Deze kelder
bleek op 50 cm onder de bakstenen vloer
nog een intacte lemen vloer te bezitten uit
de bouwtijd. De achterste kelder is van later
datum en had geen lemen vloer meer.
Onder de lemen vloer in de grote kelder bleek
het noordelijk deel van een gracht aanwezig.
Deze gracht komt overeen met de gracht
die is waargenomen in de kelders van Hout
Impressie van de werkzaamheden
in de kelders van Houtmarkt 63a.
Vooraan, in de noordelijke kelder,
wordt vondstmateriaal stratigra-
fisch verzameld uit een profielsleuf
door de buitenste prestedelijke
gracht. In de zuidelijke kelder
wordt gewerkt aan de 13e-eeuwse
kelder onder de leemvloer.
Foto Bureau Archeologie gemeente Zutphen
markt 47-49 en 67-71. Het betreft een smalle
gracht van ca. 3.60 meter breed. Deze gracht
was oorspronkelijk echter nog breder. In de
achterste kelder werd eveneens een gracht
aangetroffen van 5 meter breed en
2 meter diep. De afstand tussen beide
grachten bedraagt 11 meter. Beide grachten
hadden vrijwel zeker houten aangepunte
paaltjes op de bodem. De gevelmuren van het
13e-eeuwse bakstenen huis staan óp beide
gedempte grachten. Deze buitenste gracht
was nog niet eerder herkend. Behalve deze
grachten bevindt zich onder de markt zelf ook
nog een (bredere) gracht. Deze gracht was
vrijwel zeker watervoerend. Opvallend is dat
de afstand tussen de twee buitenste grachten
- waartussen een wal moet hebben gelegen -
veel groter is dan tussen de binnenste en mid
delste gracht. Dit suggereert dat de buitenste
7
