en haar stadsmuu
r.
Zutphen-Molmen taal
Michel Groothedde
e SUBMIT
<f- 442] 51,0}
De Schullentoren in de sleuf. Linkson
der is de ronding van de muurtoren te
zien. De smalle muur in de keel is een
fundament voor de lange gevel van het
O.N.GHelemaal boven is de noordelij
ke "steunbeer" van de toren te zien.
De Nieuwstad moest natuurlijk ook verde
digbaar zijn. De vraag is: gebeurde dit in één
keer, en zo ja hoe en wanneer? Bij de laatste
opgravingen zijn enkele theorieën hierover
die de laatste jaren waren ontstaan, nog eens
tegen het licht gehouden.
Om de stadsmuur diep te funderen moest eerst
een sleuf gegraven worden. Deze sleuf is in een
archeologisch profiel zeer goed waarneembaar.
Hij is dwars door de eerder genoemde vroeg
13e-eeuwse bewoningslaag heen gegraven en
ook dwars door een laag bijna schoon zand.
Boven het niveau waar de ingraving begint
vinden we weer een (dikker) pakket relatief
schoon zand. De ingraving bevat natuurlijk
een hoop 12e en vroeg 13e-eeuws materiaal
(de bewoningslaag is weer teruggeworpen in
de funderingssleuf toen de muur klaar was),
maar ook wat vroeg 14e-eeuws aardewerk.
Dit betekent dat de muur dus tussen 1300 en
1325 gebouwd is. Het jaar 1312 lijkt hiervoor
een goede startdatum: de officiële fusie met de
stad. Toen mócht er waarschijnlijk formeel zelfs
pas een bakstenen muur gebouwd worden.
De eerder genoemde zandpakketten vormen
Reconstructie van de stadsmuur en de Schullentoren.
echter een aanwijzing dat er meer aan de hand
is - ze komen er niet vanzelf. Bovendien moest
de in 1250 gestichte Nieuwstad met haar
vele inwoners en industrie, die grotendeels de
motor van het toenmalige Zutphen vormde,
maar tevens de Achilleshiel was in het geheel,
verdedigd kunnen worden. Dus wat was er
vóór de Nieuwstads-stadsmuur van 1312? Net
als in het 12e-eeuwse Zutphen waarschijnlijk
een aarden omwalling (met palissade) en een
gracht! Alleen werd deze omwalling gefaseerd
opgeruimd met de bouw van de muur. Gefa
seerd, want de wal eerst afgraven en daarna
een muur bouwen was vanuit strategisch oog
punt natuurlijk niet slim (dit proces duurt vele
stadsmuur
stadsmuur, reconstructie
gasthuis
werkput
jaren en de stad ligt dan open voor de vijand).
Eerst werden in het binnentalud van de zand-
wal gaten gegraven om poeren in te metselen.
Het zand werd uiteraard niet in de gracht over
de wal gegooid, maar belandde aan de stads-
zijde. Dit is de onderste zandlaag in het profiel.
De poeren werden aan de bovenzijde met
elkaar verbonden door middel van spitsbogen,
waarna er een weergang op werd gemetseld.
Daarna werden stukken wal afgegraven, waar
bij het vrijgekomen zand door de bogen heen
werd afgevoerd. Dit is de tweede, veel dikkere
zandlaag. Waar de wal werd afgegraven, werd
de eigenlijke muur gebouwd, ingekast in de
bogen.
9
