Het Gekroonde Halvemaans
Turfstraat 4
Zutphen heeft er weer een celebrity bij. Ditmaal niet iemand van vlees en
bloed maar een gebouw van baksteen en hout.
Jeroen K rijnen
-Hn11H
Zondagavond 19 april j.l. werd het pro
gramma De Zoektocht uitgezonden met
daarin het pand Turfstraat 4 in de hoofdrol.
Presentator Roeland Kooijmans nam ons mee
in zijn speurtocht naar de (bouwgeschiede
nis van het pand en zijn bewoners, daarbij
onder andere geassisteerd door het Stedelijk
Museum, het Stads- en Streekarchief en de
Werkgroep Bouwhistorie van de Historische
Vereniging.
nodige gepuzzel het Gekroonde Halvemaans
mes moest zijn.
Turfstraat 4 is een laat-middeleeuws huis met
een kelder, een hoge begane grond waarin
een insteek of tussenverdieping is opgeno
men, een eerste en tweede verdieping en een
zolder met vliering. Opmerkelijk is de aan
wezigheid van de volwaardige tweede ver
dieping, in de Zutphense binnenstad eerder
uitzondering dan regel. Een ander voorbeeld
is het pand Houtmarkt 51. Het merendeel van
de panden in de Zutphense binnenstad heeft
boven de begane grond wel een eerste ver
dieping en wekken in het gevelbeeld de schijn
van een tweede verdieping, waarachter in
werkelijkheid echter de zolder schuilgaat.
Al deze lagen worden in Turfstraat 4 door
kleine, steile trappen bereikt, bedwongen
bijna. Er zijn aanwijzingen dat deze verkeers
functie altijd op dezelfe plaats in het huis,
midden links, plaats heeft gehad, oorspronke
lijk in de vorm van een spiltrap.
De vloeren van het huis zijn gespijkerd op
eiken balken, die in de zijmuren liggen. Dit
vloertype wordt ook wel de enkelvoudige
balklaag genoemd, in afwijking van de
oudere samengestelde balklaag waarbij op
de eiken balken dwars zg. kinderbinten zijn
Eén van de verhaallijnen die in de uitzending
als rode draad terugkwamen waren de in
1932 in de kelder gevonden muntschat, die
bestond uit hele en halve leeuwen- en philips-
daalders en daar rond 1579 moet zijn begra
ven. De gevonden schat bedroeg uit ca. 25
munten, waarvan er nog 19 traceerbaar zijn
en op dit moment door de sectie archeologie
worden onderzocht. Een andere verhaallijn
betrof de onbekende tekens in de voorgevel.
De rechter gevelsteen moest het symbool zijn
voor de huisnaam van het pand, die na het
Uitsnede uit de kadastrale kaart 1832 met in grijs Turfstraat 4.
Turfstraat 4 heeft een
witgeschilderde gevel.
Foto J.S. Krijnen - Gemeente Zutphen
Achtergevel van Turfstraat 4 met
op de achtergrond de Broederen
kerk.
Foto J.S. Krijnen - Gemeente Zutphen
6
