solatieglas in monumenten
De Zutphense monumentennota is duidelijk: 'De glassponning van raamhout
en roeden zijn in oudere panden gemaakt voor enkel glas, gezet in stop
verf; plaatsen van dubbele beglazing vergt vaak een dusdanige aanpassing
dat het karakter van de ramen verstoord wordt. Aan de binnenkant van het
raam geplaatste voorzetramen zijn in zo'n geval de beste oplossing'.
Achterzetbeglazing
Nieuwe producten
A
Maar toen kwam de oliecrisis in de jaren '70
en de stookkosten schoten omhoog. Ook
monumentenbewoners raakten in die tijd
gewend aan de 'luxe' van CV en wilden niet
meer op de tocht zitten. Die mooie schuifra
men tochten namelijk behoorlijk. De keuze is
lastig. Het bekende isolatieglas past niet in die
ramen. De glassponningen zijn te klein. Als je
de oude ramen vervangt door exemplaren van
dikker hout, krijg je vaak van die lelijke zware
roeden. Bovendien moeten de gewichten
worden verzwaard. Afgezien van de ruzie die
je vervolgens krijgt met monumentenzorg
blijft het grootste probleem de tocht door
de kieren. Want wel of geen isolatieglas: 60
a 70% van het warmteverlies gaat door de
kieren van het traditionele schuifraam. Dicht-
kitten dan maar? In veel gevallen kan dat een
oplossing zijn, maar bij woonhuizen dan vaak
in combinatie met achterzetbeglazing. Ten
minste één raam per vertrek moet toch open
blijven. Bij Rijksmonumenten kan weliswaar
ontheffing worden gegeven van de isolatie-
regels van het Bouwbesluit, maar ook in een
monument heb je frisse lucht nodig.
Achterzetbeglazing is er in vele soorten: verti
caal schuivend (Metaglas in Tiel), horizontaal
schuivend (Eland Brandt) of scharnierend aan
de zijkant (bv. Isoglas uit Haarlem). Goede
systemen, maar vaak niet mooi. Het glas is
immers meestal gevat in al dan niet gemoffeld
aluminium. Deze aluminium profielen kun
nen echter in alle kleuren gespoten worden,
dus ook die van het aanwezige raamhout,
waardoor deze nauwelijks opvallen. En als
je vitrages toepast, zie je ze al helemaal niet
meer. Er is echter nog een ander nadeel: er is
een kans op houtrot als gevolg van condens
tussen de beide ruiten. Er moet daarom een
beetje ventilatie tussen de beide ruiten zijn om
Met dun isolatieglas kan een
bewerkelijke, fijn gedetailleerde
raaminvulling zoals dit voorbeeld
in Gent behouden blijven.
Foto J.S. Krijnen
De uitvoeringsvoorwaarden van de monumen
tensubsidieverordening waren strenger: geen
isolatieglas in monumenten! Deze oplossing
blijft echter voor veel monumenten, maar
vooral voor veel monumentenbewoners een
probleem. Het is voor velen kiezen uit kou en
lawaai of het kijken naar lelijke achterzetra
men. Of verhuizen naar Leesten? Dat nooit!
Eeuwenlang zijn in monumenten schuiframen
in variaties toegepast, vanaf de late 17e eeuw
tot begin twintigste eeuw: een echt succes
nummer. De ranke roeden zorgen voor een
prachtige royale hoge lichtval in de vertrekken
erachter. Die mooie hoge ramen geven een
pand allure. Ze zijn redelijk makkelijk te ope
nen met behulp van gewichten weggewerkt
in de kozijnstijlen als tegenwicht.
dit probleem te voorkomen. Maar die gaatjes
gaan vaak weer dichtzitten door vuil of door
per ongeluk dicht schilderen. Opletten dus.
Voor veel monumentenbezitters is dit een
onoplosbaar probleem. Dan toch maar kiezen
voor nieuwbouw?
Wellicht is er nu een alternatief, ook voor met
name bewoners aan drukke wegen zoals de
Coehoornsingel. Er zijn namelijk de laatste
jaren een aantal nieuwe producten op de
markt, die (soms gedeeltelijk) oplossingen
kunnen bieden, ook bij lawaai. Onder andere
Monumentenzorg Zutphen heeft de laatste
jaren deze producten onderzocht op hun
toepasbaarheid in monumenten. Bij een paar
panden in Zutphen zijn deze producten bij
wijze van proef toegepast. Ook de Rijksdienst
voor de Monumentenzorg heeft zich in die
nieuwe producten verdiept; de resultaten
heeft zij in oktober 2004 gepresenteerd bij
een Glassymposium in Nijmegen. Hieronder
wat resultaten van een en ander.
Dörr-HR-isolatieglas (www.kwartsenco.nl)
Dit is een Duits product waarmee in Duitsland
al behoorlijk wat ervaring mee is opgedaan.
Het is isolatieglas met een dikte van 10 of 11
mm, met smalle randen van ca. 9 mm, die
passen in oude sponningen van slechts 10 x
17 mm. De spouw is 4 mm en heeft een gas-
vulling, waardoor een hoge warmte-isolatie
wordt bereikt: U 1,9 W/m2K (hoe lager hoe
beter). De maximale ruitafmeting is hierbij ca
0,5m2. Als buitenruit kan voor getrokken of
andere types historisch glas worden gekozen.
De wering van verkeerslawaai is heel behoor
lijk: ca. 34 a 35 dB. De binnenrand kan in elke
kleur worden geleverd, waardoor het bijna
onzichtbaar is. De dubbele spiegeling door
de beide ruiten blijft zichtbaar. Het glas moet
geplaatst worden in een stopverfvervangende
kit, die er uitziet als de bekende oude stopverf.
Het kan dus geplaatst worden in de oude
historische vensters! En dat is een monumen-
tenzorger wat waard. De prijs van dit glas
is geplaatst ca. 150 a 160 per vierkante
meter exclusief BTW. Om 5 jaar garantie te
krijgen, moet het glas volgens een lijm, kit en
verfsysteem worden behandeld. Bovendien
moet het glas elk jaar worden geïnspecteerd.
En daarmee wordt dit glas toch wel duur.
Zutghen
10
