Archeologisch onderzoek na
Boerderij 't Loo
Tot het eind van 2001 stond op het perceel Looërenkweg 1 boerderij 't
Loo. De opstallen op het erf bestonden voor het grootste deel uit moderne
bedrijfsgebouwen, daterend uit de laatste twintig jaar van de 20ste eeuw.
Alleen het woonhuis en een schuur (stal) aan de straat waren van hogere
ouderdom.
De schuur en het woonhuis
A
Fase 1: midden 15e eeuw
Door Michel Groothedde
-Hn1111H
VLAK VOOR DE SLOOP IN 2001
De schuur was zeer traditioneel van opzet en
had een ietwat rechthoekige plattegrond. In
de kopse gevels waren staldeuren aanwezig
met kleine venstertjes aan weerszijden en een
groot luikvenster in de top voor de bevoor
rading van de vlieringzolder. In de zijgevel
waren op regelmatige afstand stalvenstertjes
aanwezig. Het gebouw werd gedragen door
een constructie van grenen ankerbalkgebin-
ten op poeren. Deze poeren waren door het
wegrotten van de gebintstijlen regelmatig ver
vangen en opgehoogd zodat een opeensta
peling van handvormbakstenen, strengpers
bakstenen en beton het eindresultaat was.
Op de ankerbalken was een vlieringzolder
aanwezig. Op de begane grond waren stal-
boxen met een grub langs de centrale ruimte.
De buitenmuren waren opgetrokken in kleine
handvormstenen die lastig te dateren zijn. De
schuur zal ouder zijn dan het einde van de
19e eeuw wanneer de machinale baksteen
algemeen in zwang is. De schuur moet echter
na 1832 zijn gebouwd want hij komt op de
kadastrale minuut van 1832 nog niet voor.
De kap, een zadeldak met wolfseinden,
bestond uit rondhouten daksporen waarop
oudhollandse pannen lagen. Er waren diverse
reparaties aan het gebouw waar te nemen.
De woning van de boerderij stond al enige
jaren leeg en werd tot het eind toe gebruikt
als onderkomen voor de archeologen, hun
veldgereedschap en de vondsten van het
onderzoek op de Looërenk. Het is een smal
(ca. 5 meter, twee raamtraveën) en langge
rekt (ca. 15 meter, vijf raamtraveën) gebouw
onder een zadeldak dat dwarsgeplaatst stond
ten opzichte van de (recent herbouwde) stal/
schuur. Daarmee is deze boerderij te typeren
als een T-boerderij. Uiterlijk vertoonde de
woning alle kenmerken van een woonhuis uit
rond 1900. Het was een eenvoudig woonhuis
van een begane grond en een zolder onder
een zadeldak, gedekt met grijze verbeterde
Hollandse pannen. Het dak stak met een
windveer iets over de puntgevels. Aan de
Zutphen
lange zijgevel aan de noordzijde waren vijf
ramen, waarvan de tweede van rechts een
dichtgezette deur was. De nog functione
rende voordeur zat links in de oostelijke
kopgevel. Deze gevel kunnen we daarom
de voorgevel van het pand noemen. Rechts
van de voordeur was een nog een venster
en daarboven twee ramen op zolder. De
achtergevel vertoonde hetzelfde beeld met
een dichtgespijkerde deur. Om het huis lag
een tuin. Aan de zuidzijde sloot een forse
bedrijfschuur aan op het woonhuis welke van
zeer recente datum was. De schuur is her
bouwd na een brand in 1980 die ook grote
schade aan het woonhuis had aangericht. De
kapconstructie en het gehele interieur van
het woonhuis werd begin jaren '80 dan ook
geheel vernieuwd. In de woonkamer stond
een eenzaam ankelbalkgebint waarvan niet
duidelijk was of het daar thuishoorde of dat
het om nostalgische redenen daar kort na de
brand van 1980 geplaatst was.
Na de sloop van het woonhuis bleek dat het
hele bouwdeel op funderingen stond van
een voorganger met enkele bouwfasen. Deze
funderingen zijn, voor zover nog ongestoord
in de bodem aanwezig, vrijgelegd en onder
zocht.
Vanwege het gebrek aan bovengrondse
bouwsporen is het slechts mogelijk een fase
ring in hoofdlijnen te geven.
De oudste bouwfase lijkt een rechthoekig
grondplan te hebben beslaan dat min of
meer overeenkwam met dat van de gesloop
te woning. Met dien verstande dat het
grondplan daar een meter van af week en de
zuidwand samenviel met de aanbouw van de
woning. De noordgevel van de woning lag
dus een meter noordelijk van de noordwand
van de oudste fase. Deze oudste fase zal
nog grotendeels in vergankelijke materialen
opgetrokken zijn geweest. De boerderij had
echter wel een bakstenen gevel van 6,20
4 Boerderij 't Loo kort
voor de sloop in 2001
vanuit het noordoosten
10