Colofon
Spittaalstraat 42, schoenenzaak
12
Door Albert Dekker, voorzitter jury Paltsprijs
111111111b-
in drie onderdelen opgevatte poortopening,
die van buiten naar binnen gezien bestaat uit:
een gepleisterde omranding die als buitenom
lijsting fungeert met daarbinnen een omlijs
ting van gezandstraalde glaspanelen en daar
weer binnen een vrij zware in hout uitgevoer
de omlijsting die het kozijn rond de winke
lingang vormt. Zowel de schaal, de geleding,
de sobere reclamevoering als de toegepaste
materialen, kortom het ontwerp van deze pui
vormt een goed voorbeeld van een moderne
pui die opvalt vanwege zijn eigentijdse uit
straling, maar tevens in evenwicht is met zijn
omgeving en past bij het achttiende-eeuwse
aanzien van het pand.
VAN DE FIRMA HOETINK
De Spittaalstad is in de veertiende eeuw ont
staan. Langs de uitvalsweg, de Spittaalstraat
geheten, verrees al vroeg een aaneengesloten
lintbebouwing. De panden die aan beide
zijden van de straat werden opgetrokken,
waren vanouds gering van omvang. Ze
hadden de bestemming van woonhuis en
onderkomen voor kleine neringdoenden en
ambachtslieden. De bebouwing bestonden
voornamelijk uit huizen van één bouwlaag
hoog, zoals nu nog kan worden waargenomen.
Toen in de loop van de negentiende eeuw de
handel zich van buiten naar binnen ging ver
plaatsen, vanaf de markten naar een gebouw,
werden ook diverse panden in de Spittaalstraat
tot 'winkelhuis' ingericht. Vertrekken op de
begane grond aan de straat werden tot winkel
ingericht met daarachter en boven wonen. De
tijdspanne waarin deze ontwikkelingen in de
Spittaalstraat plaatsvonden, is aan de diversi
teit van de architectonische stijlkenmerken en
bouwmaterialen van de winkelpuien nog altijd
af te lezen. Er komen in deze straat zowel win
kelpuien voor in de zogeheten neo-stijlen uit
rond 1900 en opvallend goed bewaard gebleven
Jugendstil- of Art Decopuien uit het begin van
de twintigste eeuw als puien met de karakteris
tieke architectonische kenmerken van de jaren
twintig en dertig van de twintigste eeuw.
Nummer 42 heeft tot op heden zijn winkelpui
uit de jaren dertig van de twintigste eeuw met
handhaving van elementen uit het eerste decen
nium van de twintigste eeuw goed behouden.
Het pand dat zijn huidig aanzien in het laatste
kwart van de negentiende eeuw heeft gekre
gen, bevat waarschijnlijk in de kern nog oudere
onderdelen. In 1905 werd dit pand voorzien van
een nieuwe winkelpui, een zogeheten klinkna
gelpui. De pui werd aan weerszijden afgesloten
met stijlen van hardgebakken rode baksteen met
bovenaan een bekroning in de vorm van een
hardstenen kapiteel, waarop op sobere wijze
aan de classicistische stijl ontleende siermotieven
werden aangebracht. Aan de bovenzijde werd
een stalen (klinknagel)puibalk gelegd die aan de
bovenkant werd afgesloten met een profiellijst
van rode baksteen. In 1934 werd de pui volgens
de bouwtrant van die tijd vernieuwd. Er werd
een nieuwe in hout uitgevoerde pui binnen de
bestaande omlijsting van 1905 gerealiseerd van
het type verdiept portiek met aan weerskanten
een etalage en daarboven een zogenaamd
bovenlichtfries: een doorgaande strook ramen
met gekleurde glas-in-loodruitjes. In 1978 werd,
zoals bij zoveel winkels in die tijd, net boven de
etalages een diepe luifel opgehangen die de
winkelpui als het ware in tweeën deelde en het
bovenlichtfries aan het oog onttrok.
Recent heeft deze winkel een renovatie onder
gaan waarbij de karakteristieke architectonische
Voor vragen over de verschillende aspecten
van monumentenzorg kunt u met de volgende
medewerkers contact opnemen:
Dhr. J.K. Blanksma 0575-587377
subsidies
Mw. A. Koster 0575-587326
vergunningen
Dhr. J.S. Krijnen 0575-587376
bouw- en cultuurhistorisch onderzoek
Dhr. J.J.P van Stiphout 0575-587309
administratief- juridische zaken
Dhr. M. Groothedde 0575-510229
archeologie
Deze uitgave wordt toegezonden aan belang
hebbenden en geïnteresseerden. U kunt koste
loos een exemplaar aanvragen of een abonne
ment nemen.
Bel hiervoor naar de eindredactie of anders naar
bovenstaande nummers.
ZUTPHEN MONU MENTAAL
is een uitgave van:
Dienst Stadswerk van de gemeente Zutphen,
afdeling Bouwen, Wonen en Monumentenzorg,
Postbus 41, 7200 AA Zutphen.
Redactie: J. Kremer, M. Louwes,
bijzonderheden van de pui uit twee verschillende
perioden weer in het zicht zijn gebracht. De
luifel is weggehaald, zodat de bovenlichtstrook
met zijn gekleurde glas-in-loodruitjes, die in een
voor de jaren dertig van de twintigste eeuw
karakteristiek patroon zijn gelegd, weer zicht
baar zijn. Ook de relatie tussen het bovenlicht en
de etalages met in het midden de entree wordt
weer in zijn geheel beleefd. De samenhang tus
sen de omlijsting uit 1905 en de pui uit 1934 is
niet alleen goed, maar ook fraai en dit is vooral
te danken aan de kwaliteit van deze winkelpui.
De detailleringen, die op de diverse onderdelen
worden aangetroffen, zijn gespaard of zorg
vuldig gerestaureerd. Ook het kleurenschema
dat op de pui wordt aangetroffen, is historisch
gezien juist voor de perioden waarin deze pui is
ontstaan.
Gegevens betreffende panden zijn ontleend aan:
Inventarisatieformulier ten behoeve van de
gemeentelijke monumentenlijst te Zutphen;
gemeente Zutphen Bouwdossier afdeling Bou
wen, Wonen en Monumentenzorg; gemeente
Zutphen.
Spittaalstraat 42 begin jaren tachtig
van de twintigste eeuw.
foto Stichting de Oude HBS
M. Groothedde, J.S. Krijnen
Eindredactie J.S. Krijnen, tel. (0575) 587376
Gratis losse exemplaren zijn eveneens
verkrijgbaar op de volgende locaties:
In de hal van het Stadhuis, 's-Gravenhof 2.
Stadsarchief Zutphen, Spiegelstraat 13
Stedelijk Museum, Rozengracht 3
Druk en vormgeving
Walburg Grafische Diensten Zutphen,
oplage 1000 exemplaren
