Het negentiende-eeuwse Zu
2 Zutphen-Mo[flf{lmentaal
Wie nu vanaf de markten via de Pelikaanstraat in de richting van de Spittaal
straat zou lopen en met de geschiedenis van Zutphen niet goed bekend is,
kan bij de Martinetsingel aangekomen makkelijk de indruk krijgen de oude
stad uit te lopen.
Door Wijnand Bloemink
1820 1825 1830 1835 1840 1845 1850 1855 1860 1865 1870 1875 1880 1i
1890 1895 1900 1905 1910
Spittaalstraat 1 "begin jaren tachtig"
(foto Stichting de oude HBS)
Detail van één van de
stucplafonds in het huis
(foto J.S. Krijnen - gemeente Zutphen)
Rechts over zijn schouders kijkend ziet hij een
middeleeuwse stadspoort hoog boven de hui
zen uitsteken en aan de andere kant van de
straat is een stadsgracht, die weliswaar droog
staat maar toch goed herkenbaar is. Daar-
achterveel groen en negentiende-eeuwse
bebouwing: rechts de kleine huisjes aan de
Walstraat en links het statige Spittaalstraat
1. Pas verderop in de Spittaalstraat maakt de
gesloten bebouwing en de huizen op smalle
maar diepe percelen echter duidelijk dat we
het middeleeuwse Zutphen nog steeds niet
hebben verlaten.
De Spittaalstraat ontleent zijn naam aan het
dertiende-eeuwse ziekenhuis, het Spittaal, dat
ooit aan het begin van de straat lag. Waar
schijnlijk hoorde Spittaalstraat 1 en 3 bij het
complex waarop het klooster tot 1370 stond.
De onlangs ontdekte laat-13de-eeuwse voor
gevelfundering onder Spittaalstraat 13en15
was mogelijk ook onderdeel van het Spittaal.
Het huidige beeld met een open zone tussen
de bebouwing aan de Spittaalstraat en de
rest van de oude stad werd voor een belang
rijk deel veroorzaakt doordat men in de
vroege zeventiende eeuw besloot de Spittaal-
stad, met daarin de straat die de buurt haar
naam gaf, niet in de nieuwe hoofdomwalling
op te nemen, maar een eigen verdediging te
geven. Aan de nieuwe hoofdwal tussen de
oude stad en de Spittaalstad werd middel
eeuwse bebouwing opgeofferd in zowel de
Spittaalstraat als de Laarstraat.
De geschreven geschiedenisvermeldt in
1455 al het perceel van Spittaalstraat 1 en in
1474 blijkt voor het eerst dat er een huis op
dit perceel stond. Het zou dus geen verba
zing hoeven wekken als bleek dat achter de
negentiende-eeuwse gevels van het huis een
veel ouder middeleeuws huis schuil zou gaan.
Toch heeft het bouwhistorische onderzoek
van het huis duidelijk gemaakt dat dat niet
het geval is. Weliswaar bleek de achtergevel
na ontpleisteren voor een groot deel uit mid
deleeuws materiaal te bestaan, maar nadere
bestudering maakte duidelijk dat het hier om
hergebruikt sloopmateriaal ging.
Het onderzoek naar de bouwgeschiedenis van
het huis is tweeën verdeeld. Het eerste deel
werd in augustus 2000 uitgevoerd. Het huis
stond toen leeg, verkeerde deels in een deplo
rabele staat en de door bureau Lantschap
uitgevoerdewaardestelling had de bedoeling
aan de restauratieplannen enige sturing te
geven. Inmiddels is deze restauratie in volle
gang en werd het huis verschillende malen
bezocht om aanvullende informatie te verza
melen om het beeld dat we hebben te com
pleteren. Nu door Buro 02, de rechtsopvolger
van de bouwhistorische poot van Lantschap.
