Afb. 4 Maquette van
Zutphen omstreeks 1180
door C..J. Willems.
Geheel rechts is de nog
préstedelijke landweg
Laarstraat te zien die
hier nog op de oude
Berkelmonding uitkomt.
Het 12e-eeuwse
Zutphen lag toen nog
achter aarden verdedi-
gingswallen. Kort er op
zou de stad stadsrechten
krijgen en aan een bak
stenen stadsmuur be
ginnen tc bouwen.
gewelfde kelder met daarboven een
begane grond, een zolder en een
vliering. In 1993 is het pand ingrij
pend verbouwd en kreeg de zolder
een betonnen broodjesvloer. Tevens
is toen de achtergevel vernieuwd en
zijn de daksporen vervangen.
Beschrijving
Het huis heeft een kelder over de
volle breedte van het pand met een
flauw tongewelf met een lage aan
zet haaks op de straat. Ten tijde van
het bezoek vonden ontgravings-
werkzaamheden plaats waaruit
bleek dat de bouwmuur aan de zij
de van nr. 26 zeer ondiep is gefun
deerd en geen versnijding kent. De
muren en het gewelf zijn anderhalf
steens dik en in één bouwfase ge
metseld. Het muurwerk in de kel
der kent een baksteenformaat
waarvan tien gemetselde lagen ca.
62 cm dik zijn en de stenen afzon
derlijk 25 x 12,5 x 5,5cm meten. Dit
metselwerk is vanaf de tweede helft
van de 16de eeuw en in de eerste
helft van de 17de eeuw (ca. 1550 -
1650) toegepast en er is daardoor
mogelijk een chronologisch ver
band met de samenstelling van de
kapconstructie. Een hypotheekop
name uit 15701 zou hier op kunnen
wijzen. De mogelijkheid bestaat
echter dat beide bouwcampagnes
los van elkaar staan of dat kelder en
kap beide in de loop van de 17de
eeuw tot stand zijn gekomen.
De vloer van de kelder bestond uit
grijsgebakken plavuizen van 22 x
22 x 3 cm. Dergelijke plavuizen ko
men pas vanaf de 18e eeuw alge
meen voor. Mogelijk zijn ze aange
bracht tijdens de modernisering
van het pand in het midden van de
18e eeuw.
Op de begane grond is de gehele in
deling in 1993 ingebracht. Er kon
den daar geen bouwhistorische
waarnemingen worden gedaan.
Een moderne trap (1993) leidt naar
de zolder. Daar zijn nog vier oude
eiken kapspanten aanwezig. Deze
zijn onderling aan beide zijden door
middel van een flieringbalk ver
bonden en in de lengte gestabili
seerd met gekromde windschoren.
Enkele exemplaren ontbreken.
Tussen de kapspanten zijn zoge
naamde tussenhangbalken door
middel van ijzeren stroppen aan de
flieringbalken gemonteerd. Deze
balken droegen samen met de dek-
balken van de spanten de vloer van
de vlieringzolder.
Tussenhangbalken werden in
Zutphen, maar ook elders, vooral in
de late 16e en 17e eeuw toegepast.
Telmerken op de onderdelen van de
kapconstructie werden niet waarge
nomen en zijn mogelijk ook nooit
in deze kap aangebracht.
De spantbenen rusten op de afge
zaagde balkkoppen van de verdwe
nen zolderbalklaag. Daarbij is goed
te zien dat er in 1993 voor is geko
zen om de betonnen vloer ca. 50 cm
lager aan te brengen. Op de vlie
ring is te zien dat de oude achterge
vel is vervangen door moderne
kalkzandsteenblokken.
Noemenswaardig tenslotte is de ge
timmerde, holle hijsbalk in de oude
voorgevel. De rest van de hijsin
richting is verdwenen.
Relevante bewoningsgeschiede-
nis
In het hiernavolgende zullen enke
le vermeldingen van het huis aan
bod komen zoals die zijn vermeld
in de zogenaamde Kentenissen van
de stad Zutphen, waarin onder an
dere relevante hypotheekverstrek
kingen worden vermeld. Deze zijn,
naast eigendomswisselingen, vaak
een belangrijke aanwijzing voor
een verbouwing.
De eerste schriftelijke vermelding
van een gebouw op de plek van
Laarstraat 24 is gedateerd op 14
1. Stadsarchief Zutphen, Kentenissen 3-6-1570
2. Guldens geslagen door het munthuis te 's-Heerenberg. Deze guldens zullen een lagere waarde hebben gehad dan de gebrui
kelijke 20 stuivers, vanwege de twijfelachtige reputatie die het munthuis had ten tijde van graaf Willem IV van den Bergh
tussen ca. 1560 en 1586. Een Bergse daalder was bijvoorbeeld 24 stuivers waard in plaats van de gebruikelijke 30 stuivers. Dat
komt neer op een devaluatie van 20 procent. Een gemiddeld dagloon bedroeg destijds ca. 4 stuivers, 4 Bergse guldens zullen
dan ongeveer overeen komen met ruim een half maandsalaris.B.H.J. te Boekhorst G.J.M. Bisselink, De heerlijke munten
van 's-Heerenberg, Lisse/'s-Heerenberg 1986
3 Het was tot de invoering van de burgelijke stand in Nederland heel gebruikelijk dat een achternaam binnen één familie ver
schillende spellingsvarianten kende.
t>M>
7Ïitphen Monumentenzorg8
