Het rondeel "Due d'Alva's Gat"
Zutphen, Vogelpark - Spanjaardeveld
Monumentenzorg
Eind maart 2000 kwam er op het
Spanjaardsveld in het Vogelpark
muurwerk aan het licht in het kader
van de herinrichting van het park.
Het muurwerk lag aan de westzijde
van het pad net buiten de Spaanse
ing. Besloten werd om het muur
werk toch in kaart te brengen. Het
muurwerk zit immers zo ondiep dat
bij toekomstige graafwerkzaamhe
den toch door onwetenheid bescha
digingen kunnen worden aangericht.
tal ambtenaren blootgelegd. Op 12
en 19 april is er door de medewer
kers van bureau Archeologie verder
gegraven.
Er kwam een enorme ringmuur aan
het licht die ongetwijfeld de buiten
muur van het verdedigingswerk is.
De muur is 2,50 - 2,60 m dik, loopt
aan de buitenzijde iets uit en aan de
binnenzijde wijkt de muur op die
per niveau ook naar buiten toe.
De ringmuur staat dus 'scheef' naar
binnen hellend. Aan de binnenzijde
was de muur dan ook gevuld met
een grondmassa teneinde de ver
sterking beter tegen vuurgeschut
bestand te maken. Aan de buitenzij
de is een pakket lemig zand aanwe
zig dat mogelijk als walbekleding bij
het verdedigingswerk hoort.
Opvallend is dat de buitenschil zeer
grillig en beschadigd is. Mogelijk is
dit oude oorlogsschade door beschie
tingen in 1572 en 1583. Het zou ook
om verwering kunnen gaan. In elk
geval is dezelfde beschadiging/ver
wering ook goed te zien op de teke
ning van Groneman uit 1857, gepu
bliceerd in 1899. Op de tekening van
Groneman is bovendien het schuine
verloop van de ringmuur goed te
zien. Precies aan de noordzijde van
de ringmuur is een 'gat' van 3,5
meter in de ringmuur aanwezig,
-< Plattegrond van het
vrijgelegde muurwerk
van het rondeel.
A ringmuur,
B poort,
C corridormuur op
spaarbogen,
D onderkelderde
wachthuis,
E gordijnmuur,
F bres?,
G - kelder-tje 19e eeuw.
Tekening van H.j.H
Groneman 1857/1899
van de in 1859 gesloopte
ruïne van het rondeel.
waar het muurwerk aanmerkelijk
dieper gesloopt/beschadigd is. Het is
goed mogelijk dat dit de 'bres' (het
due d'Alvas gat) is dat in november
Poort en bevond zich slechts op een
halve meter diepte. Het was duide
lijk dat het om de restanten van het
rondeel moest gaan die voor de
Oude Nieuwstads-poort heeft gele
gen. Samen met de 'Spaanse' Poort
vormde dit rondeel een zogenaamde
'barbacane', een vooruitgeschoven
verdedigingswerk voor de hoofd
poort over de binnengrachten heen
om de route naar de poort beter te
kunnen verdedigen. Volgens diverse
historici (zie aangehaalde litera
tuur) is dit bouwwerk in 1532-1533
gebouwd en moet dit het legenda
rische Dikke Dalfs-gat (Due d'Alva's
Gat) zijn geweest waar de Span
jaarden in 1572 de stad binnenvie
len. Het vrijgekomen muurwerk
zou niet worden verwijderd. Op die
lokatie was een speelveld gepland,
zonder noemenswaardige begroei-
Op 10 april werd in het kader van
de gemeentelijke personeelsdag het
muurwerk door middel van een
kleine graafmachine en een twintig-
