26
goede vruchten oplevert, terwijl buitendien van het
onderwijs in het rekenen, toegepast op de behoeften
van den handwerkstandeen goed gebruik wordt ge
maakt. Het getal leerlingen bedroeg bij het einde van
1856 163, onder welk getal begrepen zijn 36 jonge
lieden van den gegoeden stand, waarvan 8 onderwijs
genoten in de bouwkunde en 28 op de werkschool.
De in vroegere verslagen vermelde inrigtingen van
schoone kunsten en wetenschap houden zich goed
staande. Inzonderheid bloeit het Genootschap tot be
oefening van natuurkundige wetenschappen, hetwelk
veel bijdraagt tot aankweeking en verspreiding van
nuttige kennis en tot veraangenaming der wintera
vonden. De bibliotheekde instrumenten en de verza
meling van voorwerpen van Natuurlijke Historie van
dit genootschap waren toegangelijk gesteld voor de
bezoekers der in September 1856 alhier gehouden
algemeene vergadering der Geldersche Maatschappij
van Landbouw. Een en ander is toen door velen
met de meeste belangstelling en met veel genoegen
bezigtigd.
HOOFDSTUK X.
De staat van het armwezen in deze gemeente on
derging in 1856 geene, althans merkbare verande
ring. Het getal der bedeelden is verminderd. Als
beste middelen tegen toeneming van armoede, blijven
wij werkverschaffing en kosteloos onderwijs aanbeve
len, maar wij zouden toch van gevoelen zijn, dat de
openbare aanbesteding van groote werken in het belang
van den armenstaat is af te keuren, daar vele be-
hoeftigen zich vestigen en na den afloop ter plaatse
der uitvoering achterblijven.
De slechting der vestingwerken aan de rivierzijde,
de afbraak der Marschpoort en van aldaar verkochten
opstal van woningen, en in het bijzonder de verande
ring en verbetering van de Contregarde voor het
Molenbolwerk hebben gedurende het vorige jaar aan
vele handen werk verschaft.
De Protestantsche inrigting van weldadigheid is
gedurende den voorgaanden winter blijven voortgaan
met het verstrekken van werk aan behoeftigen. Zij
heeft daarbij in ruime mate ondersteuning mogen on
dervinden van de zijde der ingezetenen, ofschoon zij
zich daarmede haast niet had durven vleijen, daar
de aanhoudende duurte der eerste levensbehoeften
velen gevoelig drukte. De meer met tijdelijke goede
ren gezegendendie alzoo minder onder den druk
der tijden leden, hadden echter hunne giften aanmer
kelijk vermeerderd.
Eene ondervinding van tien jaren had aan het be
stuur geleerd, dat breeuwerk en het vlechten van
eenige manden en rietmatten het eenige was, dat
zonder te groot geldelijk verlies kan gedreven wor
den, waardoor de werkzaamheden aanmerkelijk ver
eenvoudigd werden.
De matterij, welke voornamelijk was opgerigt, om
jonge knapen een beroep te doen aanleeren, waarin
zij in het vervolg hun brood zouden kunnen verdie
nen is opgeheven. Het beoogde doel toch werd niet
bereikt, want alleen in den winter zich daarmede
bezig houdende, verleerde de een in den zomer wat
hij geleerd had, terwijl een tweede een ander beroep
koos en een derde in de Nationale Militie viel, zoo
dat hetgeen men zich had voorgesteld, niet werd ver
kregen en de uitkomsten niet in evenredigheid ston
den met de buitensporig hooge kosten. Hierom heeft
men wel een einde aan de zaak moeten makenter-
A nn wezen.
