“9
y
Afbeelding uit Staatkundige Historie van Holland, Behelzende eene Staatkundige bespiegeling van de voornaamste
gevallen der Nederlandse Geschiedenissen vyf en dertigste deel,met kunstplaaten opgehelderd. Te Amsterdam, by
Bernardus Mourik, 1773, p. 58.
kwijt is. Die verzekeringsmaatschappijen zijn
lang geleden ontstaan, rond dat jaar 1615, toen
met de Tachtigjarige Oorlog de Kerk veel van
Gilden functioneerden gewoonlijk als een sociaal
vangnet, maar met een stadsbrand van deze
omvang kon je ook dat vergeten.
bange kinderen, gedesoriënteerde bejaarden,
niks te eten, en waar moet je slapen? Er waren
geen kloosters in de buurt waar je naartoe kon
vluchten. Het was weer eens zo'n dieptepunt
als we in vroegere oorlogen vaker meegemaakt
hadden. Maar Lochem vormde een gemeenschap.
Bovendien was die gemeenschap georganiseerd.
wereldse organisatie, die zijn wortels in de
gemeenschap had. Dit was het begin van wat
uiteindelijk de gemeente zou opleveren, een
voor wevers, kleermakers en schoenmakers.
Het schoenmakersgilde had een gezamenlijke
opslagplaats voor leer. Tel uit je winst. En
haar taken losgelaten had. Een groep brouwers in gildeboetes werden in kannen bier uitbetaald2.
Hamburg had in 1591 een soort gezamenlijke kas
ingesteld, die uitkeerde wanneer er weer eens een
brouwerij in vlammen opgegaan was1. Bier maak
je van graan: ontkiemde gerst die in een speciale
oven, een eest, gedroogd wordt. En als je niet heel Je kunt je de chaos voorstellen: huilende en
goed uitkijkt bij dat drogen, ontbrandt die gerst
vanzelf. Zo was de brand in Lochem ook ontstaan.
Zo’n gemeenschappelijke kas bleek een
geweldig idee, dat heeft geleid tot de eerste
brandverzekeringen, en uiteindelijk tot onze
moderne verzekeringsmaatschappijen. Maar
Lochem was te klein voor dat soort nieuwigheden: Er was met de Kerkenraad het begin van een
er was zelfs geen brouwersgilde. De brouwster,
Eefse Tonhues, stond er alleen voor, en dat
heeft ze geweten ook. Wat er wel waren: gilden
-----
L
:.jc
-
