Dan liever dood
Eddy ter Braak
In 2020 herdenken we het feit dat we 75 jaar bevrijd zijn van het knellende juk van de bezetter. We
vieren dat we sindsdien weer in vrijheid kunnen leven. Daarbij moeten we ons er echter ook van
bewust zijn dat velen die afschuwelijke tijd niet overleefd hebben. Onder hen bevindt zich een
groep die meestal wordt vergeten. Het zijn de mensen, die het destijds niet konden opbrengen
om onder dat knellende juk te moeten leven.
De belangrijkste reden voor hen om uit het leven te stappen was angst. Zowat
de helft van de plegers van deze wanhoopdaad was Joods. Zij hadden gezien
of gehoord wat er sinds 1933 met de Joden in Duitsland gebeurde en zagen
vaak geen andere uitweg meer dan uit het leven te stappen. Anderen wilden
onder geen beding onder een Duitse overheersing leven en maakten om die
reden een eind aan hun leven.
Tot deze groep behoort ook een echtpaar dat van 1933 tot 1938 in Barchem
had gewoond. Man en vrouw maakten in 1940 een eind aan het leven uit
angst hun vrijheid kwijt te raken.
Hun beider namen, M.J. van Doorn en J.C.E. van Doorn-Vermeulen, staan op
de grijze natuurstenen pilaar van het Barchemse oorlogsmonument vermeld.
Waarschijnlijk zijn er in Barchem niet veel mensen die weten wie er achter deze
twee namen schuilgaan. Dat komt ook doordat ze niet in Barchem om het
leven zijn komen, maar in Ukkel bij Brussel. Waarom hun naam toch op het Bar
chemse monument staat heeft mogelijk als achtergrond dat men destijds in
Barchem vond dat ook zij tot de Barchemse slachtoffers van de oorlog behoor
den te worden gerekend.
Tinus van Doorn en Annie Vermeulen
De twee namen staan voor Marinus Jacob (Tinus) van Doorn en Johanna Cornelia Elisabeth (Annie) van Doorn-
Vermeulen. Tinus was beeldend kunstenaar. Van hem is redelijk wat werk bekend. Annie was ook creatief actief,
vooral met naald en schaar, maar daar is blijkbaar niets van behouden gebleven.
In 1933 lieten ze een opmerkelijk huisje in de stijl van een Indisch plantershuis op een flank van de Lochemse-
berg bouwen, aan de kant van de Zwiepseweg. Het huisje kreeg de Indische naam Pondok, wat zoveel wil zeg
gen als tijdelijk optrekje of vakantiehuisje. Het echtpaar heeft er slechts vijf jaar gewoond, van 1933 tot 1938.
Waarom ze daarna naar Ukkel in de nabijheid van Brussel vertrokken wordt verderop in dit verhaal duidelijker.
Tinus van Doorn werd in 1905 in de stad Padang aan de Sumatraanse westkust geboren, als tweede zoon van
Twee keer de Pondok, links op een ansichtkaart en rechts op een afbeelding uit het boek 'Tinus van Doorn 1905-1940' van Erik Slagter.
