van. Toch weer door Lochem naar het overslagbedrijf waar een pontonbrug moet liggen,
horen we onderweg. Inderdaad. Door Ampsen, waar we bij de Reube(?) ons persoonsbe
wijs moeten tonen, langs Exeltol naar Laren. Onderweg veel afgebrande huizen. Boven
Zutfen zien we nog grote rookwolken opstijgen. Het is nog niet zeker, of het al bevrijd is.
Laren biedt een troosteloze aanblik. Van de Pastorie is niets meer over dan wat puin, de
Herv. Kerk is geheel vernield, van café Reurslag staan alleen nog een paar muren, de O.L.
school geheel uitgebrand, enz. Bij Flenstra stappen we even af. We vernemen dat zijn huis
niet veel geleden heeft; dat er 4 dagen hard gevochten is met wisselend succes. Don
derdag 5 Apr. zijn de Moffen voorgoed verdreven. Onder de burgerij is gelukkig maar 1
dode te betreuren. Bij Rood een kopje koffie gedronken. Ook daar alles intact. Ik fiets even
verder door naar Koeleman. Allen zijn ongedeerd en 't huis is onbeschadigd. Langs de
zelfde weg fietsen we weer naar huis. Vanmiddag naar Smallegoor op Goorman (in Zwiep)
gefietst om te zeggen, dat bij Koeleman alles goed is.
De burgerij is opgeroepen om 4 uur op de Markt samen te komen, waar de leider van de
ondergrondse beweging de burgerij zal toespreken.
De boeken, die ik een paar jaar geleden in een paar kistjes in de tuin begroef, bleken
helaas min of meer vergaan te zijn. Ontzettend jammer. Krijg ik boeken als De Stille Don,
Staat en Revolutie (door Lenin) wel ooit terug? Een brief ontvangen van Erie en Marie,
gedateerd 23 Mrt. Alles was toen goed in Zaandam.
Op 10 Mei 1940 meenden we, dat de D. met onuitputtelijk materieel ons land overstroom
den. Wat de geallieerden nu laten zien, stelt alles in de schaduw.
De gevangen genomen N.S.B.'ers worden overdag aan het werk gezet onder toezicht v/d
ordedienst of zien in de schouwburg als gevangenen. Ze zullen later wel berecht worden
door de geallieerde overheid.
Zondag 8 t/m Donderdag 12 April. Zutfen en Deventer zijn nu ook bevrijd. Deventer Dinsdag j.l. Er is nog geen
kans in D. te komen. Wij mogen zelfs niet meer over de kanaalnoodbrug. Bovendien mag
je niet meer dan 6 km buiten de gemeente. Deventer heeft niet bijzonder veel geleden,
volgens de off. berichten. Zutfen daarentegen is deerlijk gehavend. Sinds gisteren zijn de
Canadezen de IJsel over tussen Dev. en Zutfen en zijn de aanval op midden Ned. begon
nen. In 't N. naderen ze Groningen en de Dollard, zodat de Moffen in Ned. opgesloten
zitten. Hoe zou het in Zaandam zijn?
De bevolking wordt opgeroepen om mededeling te doen omtrent personen, die met de
N.S.B. of z'n mantelorg. hebben geheuld. Morgen zullen er een 12-tal voor een jury moe
ten verschijnen. De (il)legale beweging liet gisteren een bevel tot huisarrest verschijnen
voor N.S.B.-ers enz. Vandaag is er een biljet aangeplakt met: "Arbeid adelt" "Ieder moet z'n
plaats hebben naar prestatie. Ned. blijft democratisch."
De "Twentse Waarheid" wordt hier druk gekocht. Het is eigenlijk de enige "krant", die nu
verschijnt. Hij wordt in Enschede gedrukt en per motorfiets hier gebracht. Maar er hapert
uiteraard nog wel 's wat en zo zien we 'm niet alle dagen. In overleg met de C.P.N.'ers van
voor de oorlog heb ik de administratie van de krant hier op me genomen.
De Moffen hebben kans gezien in Enschede 12, in Zutfen 20 personen neer te paffen
net vóór ze uit deze steden moesten terugtrekken. Uit Lochem is Van Dam op die manier
het slachtoffer geworden.
In D. dringen de geall. steeds dieper door. Vandaag werd Maagdenburg bereikt, Bremen
reeds voorbij getrokken, voorbij Erfurt een wig i/d richting Leipzig gedreven. Wenen kan
ieder ogenblik vallen.
Hier eindigt dit met potlood geschreven verslag van 14 dagen a/h einde van de oorlog, van W. Smits, onderwij
zer te Lochem.
